မိန္းကေလးေတြရဲ႕ ဘဝမွာ အပ်ဳိေဖာ္ဝင္ခ်ိန္မွစၿပီး ေသြးမဆံုးမခ်င္း (ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ၊ ပဋိသေႏၶတားေဆး ေသာက္တာ၊ ရာသီထိမ္တာ စတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ မရွိဘူးဆိုရင္) လစဥ္ ဓမၼတာ ရာသီလာေလ့ ရွိပါတယ္။ တစ္ႀကိမ္ရာသီလာတိုင္း ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အခ်ိန္သံုးရက္မွ ငါးရက္ခန္႔ ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။ ရာသီလာတဲ့အခ်ိန္မွာ အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုဟာ ဗိုက္ေအာင့္တာ၊ ေလပြတာ၊ ရင္သားနာက်င္တာ၊ အစာခ်ဥ္ျခင္းတပ္တာ၊ စိတ္မသက္မသာ ခံစားရတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာနဲ႔ ေညာင္းညာကိုက္ခဲမႈ စတဲ့ေဝဒနာေတြကို ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာေတာ့ ရာသီမလာခင္ ရက္အနည္းငယ္ အလိုကတည္းက ဒီေဝဒနာေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရတတ္တဲ့အတြက္ ဒါကို ရာသီအႀကိဳေဝဒနာ (Premenstrual Syndrome) လို႔ေခၚပါတယ္။ ရာသီလာတဲ့ အခ်ိန္အေတာအတြင္းမွာ ေခါင္းေလွ်ာ္ေရခ်ဳိးရင္ အေအးမိတတ္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေၾကာင့္ ေရမခ်ဳိး၊ ေခါင္းမေလွ်ာ္ဘဲ မေနသင့္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ရာသီလာခ်ိန္ ေန႔ရက္ေတြမွာ ပံုမွန္အတိုင္း က်န္းမာသန္႔ရွင္းေနေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ဓမၼတာ လာစဥ္ မိန္းမကိုယ္မွ အနံ႔ဆိုးထြက္ျခင္း ကင္းေစရန္
မိန္းကေလးအမ်ားစုဟာ သူတို႔ရဲ႕ မိန္းမကိုယ္မွ အနံ႔ဆိုးထြက္ေနမွာ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ရာသီလာမွန္းတျခားသူေတြ ရိပ္မိသြားမွာကို စိုးရိမ္တတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပံုမွန္အေျခအေနမွာ မိန္းမကိုယ္ကေန ဘာအနံ႔မွ မထြက္တတ္ေပမယ့္ ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္မွာေတာ့ အနံ႔အသက္ အနည္းငယ္ ထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနအတြက္ စိတ္မပူပါနဲ႔။ ရာသီလာစဥ္ အေတာအတြင္းမွာ လစဥ္သံုး ဂြမ္းထုပ္ကို မၾကာခဏ လဲလွယ္ေပးတာ၊ ေန႔စဥ္ အခ်ိန္မွန္ ေရခ်ဳိး ေခါင္းေလွ်ာ္တာ၊ ေရခ်ဳိးၿပီးတိုင္း သန္႔ရွင္းေျခာက္ေသြ႕ကာ မီးပူတိုက္ထားတဲ့ အဝတ္အစားနဲ႔ အတြင္းခံ အဝတ္အစားေတြကို ဝတ္ဆင္တာ စတဲ့ အေလ့အထေတြကို လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ျပဳလုပ္ၿပီးတာေတာင္ အခ်ိန္ၾကာတဲ့အထိ ငါးညႇီန႔ံလို အနံ႔ဆိုးထြက္ေနရင္၊ ပံုမွန္ထက္ ပိုမိုဆိုးရြားတဲ့ အနံ႔မ်ဳိးရေနရင္၊ ဒီလိုအနံ႔ထြက္တာနဲ႔အတူ မိန္းမကိုယ္ ယားယံတာ၊ အနာျဖစ္တာတို႔ တြဲရွိရင္ မိန္းမကိုယ္မႈိစြဲတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးကာ ကုသမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။
မိန္းမကိုယ္ကို အလြန္အမင္း သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ မထိခိုက္ေစရန္
တခ်ဳိ႕ မိန္းကေလးေတြဟာ ရာသီလာခ်ိန္မွာ မိန္းမကိုယ္ အတြင္းပိုင္းထဲအထိ ေရပန္းနဲ႔ေဆးေၾကာတာ၊ အနံ႔ဆိုးေပ်ာက္ေအာင္ အနံ႔ေမႊးလြန္းတဲ့ ဆပ္ျပာနဲ႔ တိုက္ခၽြတ္ ေဆးေၾကာတာနဲ႔ အေမြးနံ႔သာ ဖ်န္းေဆးသံုးတာ စတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အလြန္အကၽြံ ေဆာင္ရြက္တတ္ၾကပါတယ္။ မိန္းမကိုယ္အတြင္းပိုင္းထဲအထိ ေဆးေၾကာတာက မိန္းမကိုယ္တစ္ဝိုက္ pH ဓာတ္ကို မညီမမွ် ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တာ၊ ယားယံတာနဲ႔ ကူးစက္ပိုး ဝင္တာေတြအထိေတာင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ အေမႊးနံ႔သာဖ်န္းေဆးေတြ၊ အနံံ႔အသက္ ေပ်ာက္ေဆးေတြကို သံုးစြဲတာကလည္း ဓာတ္မတည့္မႈ၊ ပိုးဝင္တာနဲ႔ ယားယံကာ စပ္ဖ်ဥ္းဖ်ဥ္း ျဖစ္တာေတြအထိ ျဖစ္တတ္ႏိုင္ပါတယ္။ မိန္းမကိုယ္မွာ သဘာဝ သန္႔စင္ေဆးေၾကာတဲ့စနစ္ ရွိၿပီးသားပါ။ ဓာတုပစၥည္းပါဝင္တဲ့ ဘယ္သန္႔စင္ေရး အသံုးအေဆာင္ကိုမွ မသံုးသင့္ပါဘူး။ ရာသီလာတဲ့ ေန႔ရက္ေတြမွာ တျခားေန႔ေတြမွာလိုပဲ အေမႊးရနံ႔မပါတဲ့ ဆပ္ျပာေပ်ာ့နဲ႔ ၾကက္သီးေႏြးေရကိုသံုးၿပီး မိန္းမကိုယ္အေပၚယံကို ေဆးေၾကာသန္႔စင္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဝမ္းသြားၿပီး သန္႔စင္ေဆးေၾကာတဲ့အခါ အေရွ႕ဘက္မွ အေနာက္ဘက္ကို သန္႔စင္ေပးပါ။ ေရခ်ဳိးတဲ့အခါ ၾကက္သီးေႏြးေရသံုးၿပီး ခ်ဳိးေပးရင္ ရာသီလာခ်ိန္အတြင္း ခံစားရတတ္တဲ့ ကိုက္ခဲနာက်င္မႈကို သက္သာေစပါတယ္။
ဓမၼတာ လာစဥ္ မိန္းမကိုယ္ ယားယံျခင္း ကင္းေစရန္
ရာသီလာခ်ိန္ အေတာအတြင္းနဲ႔ ရာသီလာၿပီးခ်ိန္ေတြမွာ မိန္းမကိုယ္တစ္ဝိုက္ အေရျပား ယားယံတာ၊ အဖုငယ္ေတြ ေပါက္တာေတြက ဓာတ္မတည့္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ဒီလို ဓာတ္မတည့္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚရတာက လစဥ္သံုး ဂြမ္းထုပ္ပဝါကို လဲလွယ္သင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ မလဲလွယ္မိတာေၾကာင့္ပါ။ တကယ္လို႔ ေအာက္ခံေဘာင္းဘီမွာ ရာသီေသြး စြန္းထင္းသြားရင္ ဂြမ္းထုပ္ပဝါနဲ႔အတူ ေအာက္ခံ ေဘာင္းဘီကိုပါ အသစ္လဲလွယ္ ဝတ္ဆင္ပါ။ ေအာက္ခံေဘာင္းဘီကို ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းၿပီး သက္ေသာင့္သက္သာ ရွိေစတဲ့ ခ်ည္သားေဘာင္းဘီ အမ်ဳိးအစား ေရြးဝတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဓမၼတာ လာစဥ္ ကိုက္ခဲျခင္း ကင္းေစရန္
တခ်ဳိ႕ မိန္းကေလးေတြမွာ လစဥ္ ဓမၼတာရာသီလာတိုင္း ကိုက္ခဲနာက်င္မႈကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရတဲ့အတြက္ ရာသီလာမယ့္ ေနရက္ေတြကို ႀကိဳေတြးၿပီး စိတ္ညစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမျဖစ္ေစဖို႔ လိုက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။
(၁) စိတ္ဖိစီးမႈ မျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္ပါ
စိတ္ပူပင္ေသာကမ်ားတာ၊ စိတ္႐ႈပ္တာ၊ စိတ္ညစ္တာေတြေၾကာင့္ ရာသီလာစဥ္ ကိုက္ခဲနာက်င္မႈ ျဖစ္တတ္သလို ရာသီမမွန္တာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
(၂) အာဟာရျပည့္ဝေသာ အစာစားပါ
အဆီအအိမ့္စာေတြေရွာင္ၿပီး ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ သစ္သီးဝလံေတြကို မ်ားမ်ားစားေပးရပါမယ္။ အစာအာဟာရကို ျပည့္ဝမွ်တေအာင္စားၿပီး ဝမ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။ အခ်ိန္မွန္စားၿပီး အခ်ိန္မွန္မွန္ အိပ္စက္ အနားယူသင့္ပါတယ္။
(၃) ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ
ေလ့က်င့္ခန္းအေနနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ ေရကူးတာ၊ ခပ္သြက္သြက္ေျပးတာ၊ စက္ဘီးစီးတာ စတဲ့ေပါ့ပါးတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းေတြကို တစ္ေန႔ မိနစ္ ၃၀ ခန္႔ ေခၽြးထြက္တဲ့အထိ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီလို လုပ္တာေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္ရွိ အဆီပိုေတြကင္းေစၿပီး ႂကြက္သားေတြကို သန္စြမ္းလာေစပါတယ္။
(၄) ရာသီလာစဥ္ နာက်င္ကိုက္ခဲေနလွ်င္ စိတ္ေျဖေလွ်ာ့ပါ
ရာသီလာခ်ိန္မွာ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေၾကာင့္ ေဒါသမထြက္ပါနဲ႔။ ေဒါသေၾကာင့္ နာက်င္မႈကို ပိုဆိုးေစလို႔ပါ။ အိပ္ရာထဲမွာ လဲေလ်ာင္းအနားယူၿပီး ဝင္ေလ၊ ထြက္ေလ မွတ္တာမ်ဳိး၊ တရားစာ ရြတ္တာမ်ဳိး လုပ္ေဆာင္ရင္း ဝမ္းဗိုက္မွာ ေရေႏြးအိတ္ ကပ္ထားေပးပါ။ ၾကက္သီးေႏြးေရထဲမွာစိမ္ၿပီး ေရခ်ဳိးေပးတာေၾကာင့္လည္း ေဝဒနာသက္သာၿပီး စိတ္ေရာကိုယ္ပါ လန္းဆန္းေစပါတယ္။
(၅) ကိုက္ခဲနာက်င္ေနလွ်င္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေသာက္ပါ
ရာသီလာစဥ္ ကိုက္ခဲနာက်င္မႈ ေဝဒနာေၾကာင့္ အိပ္မေပ်ာ္ပါက အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး တစ္မ်ဳိး (ဥပမာ- Mefenamic Acid 500mg) ကို အစာစားၿပီး ေသာက္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ဇြန္ခိုင္ဦး