ျမန္မာ့လြပ္လပ္ေရးမွာ ဖခင္ရိွသလား - "နတ္ေနကိုင္း" ကို တက္၍ "ခ်ိဳင္" ျခင္း

“သမိုင္းဆိုတာေနာက္ဆံုးပိတ္ျဖစ္တဲ့စစ္ႀကီးမွာအႏိုင္ရလိုက္တဲ့ဘက္ကေရးတဲ့အတိုင္းျဖစ္တယ္ [History is written by the winner of the last war.] ”ဆိုတဲ့အဆိုအမိန္ ့တစ္ခုကိုလြန္ခဲ့တဲ့ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္က တစ္ေနရာမွာက်ေနာ္ကိုးကားခဲ့ဘူးပါတယ္။ [ပါေမာကၡမိုက္ကယ္ေအာင္သြင္ရဲ့ Myth and History – Univ. of Hawaii- 1992] စာအုပ္ရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲက႑ပါ(ေဒၚ)ေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ ့န၀တဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ့ အားၿပိဳင္ပြဲ အေၾကာင္းသူ ့သုံးသပ္ခ်က္ကိုက်ေနာ္က(ျမန္မာလို)ထပ္ၿပီးသံုးသပ္ရာမွာကိုးကားခဲ့ပါတယ္။

မိုက္ကယ္ေအာင္သြင္ကစစ္ႀကိဳကာလနဲ ့စစ္ႀကီးအတြင္းေအာင္ဆန္းရဲ့အေတြးအေခၚအျပဳအမူေတြကိုလႊမ္းမိုးထားတဲ့သမိုင္းအေျခ အေနေတြတင္ျပပီးေအာင္ဆန္းဘယ္လိုလူစားျဖစ္သည္ကိုအကဲျဖတ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းမွာေအာင္ဆန္းနဲ ့ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလူခ်င္းသားအဖျဖစ္တာနဲ ့ႏိုင္ငံေရးခ်င္းပါသားအဖျဖစ္ၾကသ ေယာင္ေယာင္လုပ္ေနၾကတာေတြကုိသူေ၀ဘန္ထားတယ္။ သူ ့ေ၀ဘန္ခ်က္ကို complimentary သေဘာျဖစ္ တဲ့က်ေနာ္ရဲ့သံုးသပ္ခ်က္ကိုေတာ့အမွတ္အသားျပဳ (noted) တဲ့သူသံုးဦးရိွခဲ့ပါတယ္။ [မိုက္ကယ္ေအာင္သြင္၊ အဲဒီအခ်ိန္ကပါရဂူတန္းတက္ေနတဲ့သူ ့သားနဲ ့ - ဗိုလ္မႉးရဲထြဋ္ (ယခုျပန္ၾကားေရးဒု၀န္ႀကီးဦးရဲထြဋ္) တို ့ပါ။]

သမိုင္းကို -အထူးသျဖင့္ကိုယ့္မ်ိဳးဆက္နဲ ့သိပ္အလွမ္းမေ၀းေသးတဲ့သမိုင္းကို - ဇာတ္ခံုေပၚမွာလတ္တေလာ အထက္စီးရေနတဲ့သူေတြဖြင့္ဆိုတာ-အဓိပၸါယ္ေကာက္ျပတာ (interpret) တာကိုစာဖတ္သက္နည္းနည္းရင့္ လာတဲ့သူေတြအဖို ့အရသာမေတြ ့ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အမွန္တရားအျဖစ္လက္ခံထားၿပီးျဖစ္တဲ့အခ်က္အ လက္တစ္ခု (a reigning orthodoxy) ရဲ့ခိုင္မာမႈကိုျပန္လည္စစ္ေဆးတဲ့ေဆြးေႏြးခ်က္ တစ္ခုခုေပၚထြက္လာရင္လဲယခင္ကဒီအခ်က္နဲ ့ပါတ္သက္လို ့အမွတ္တမဲ့ေနခဲ့သူေတြအတြက္ေႏြေခါင္ေခါင္မိုးႀကိဳးပစ္လိုုက္သလိုျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ 

သို ့ေသာ္အခ်က္အလက္အသစ္ - အဓိပၸါယ္ေကာက္ျပမႈအသစ္ (Re-interpretation of history) ကိုမ်က္ ေစ့မွိတ္ျငင္းဆန္တာမ်ိဳး-လက္မခံတာမ်ိဳးမလုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြမွာေတာ့စာစံုေအာင္ျပန္ဖတ္ရ၊ သမိုင္းေနာက္ခံကို (historical context) ျပန္တူးဆြရနဲ ့အလုပ္ရႉပ္ကုန္ေရာ။ 

အထူးသျဖင့္ယခုအခ်ိန္လိုျဗံဳးကနဲလြပ္လပ္ပြင့္လင္းလာခ်ိန္က်မွအျခားျပႆနာေပါင္းစံုနဲ ့ၿပိဳင္တူဆိုသလိုတစ္ခ်ိန္တည္းစုၿပံဳတိုးထြက္လာရင္ပိုအလုပ္ရႉပ္တယ္။

တေလာကျမန္မာဂ်ာနယ္မွာပါလာတဲ့ ျမန္မာ့လြပ္လပ္ေရးက်ိဳးပမ္းမႈသမိုင္းမွာဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ့အခဏ္း က႑-အထူးသျဖင့္လြပ္လပ္ေရးဖခင္ဟူေသာသတ္မွတ္ခ်က္ကိုျပန္လည္စီစစ္တဲ့သေဘာေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ ဟာစာဖတ္သူေတြကိုေတာ္ေတာ္စိတ္၀င္စားေစလိမ့္လို ့ ထင္ပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးနဲ ့ပါသတ္သက္လို ့အဓိက အခ်က္အခ်ိဳ ့ကိုထုတ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ -

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုျမန္မာ့လြပ္လပ္ေရးဖခင္အျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳရန္၀န္ေလးတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ Atlantic Charter (11941)အရအဂၤလိပ္ကကိုလိုနီမ်ားကိုလံုး၀ လြပ္လပ္ေရးေပးရန္ဆံုးျဖတ္ၿပီးသားျဖစ္လို ့ပါတဲ့။ 

ဥေရာပမွာဟစ္တလာကႏိုင္ငံငယ္ေတြကိုစတင္သိမ္းပိုက္ေနတာတစ္ႏွစ္ေက်ာ္လာတဲ့အထိဘာမွမတတ္ႏိုင္တဲ့အဂၤလိပ္ကစစ္ထဲမပါခ်င္သလိုပါခ်င္ျဖစ္ေနတဲ့အေမရိကန္ကိုေသြးေဆာင္ရေအာင္ကေနဒါႏိုင္ငံရဲ့အေရွ ့ဖက္စြန္းနယူးေဖါင္လန္ကြ်န္းေရလက္ၾကားကေလးတစ္ခုမွာခ်ာခ်ီနဲ ့၀ီလဆင္ခ်ိန္းေတြ ့ၿပီးေ၀၀ါး၀ါးေလသံနဲ ့ေရးခဲ့တဲ့ ဒီ Atlantic Charter ကိုဘယ္သူမဆို Wikipedia မွာမူရင္းအတိုင္းအလြယ္တကူသြားဖတ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္္။

အဲဒါကအသစ္အဆန္းမဟုတ္ပါဘူး။ လွည့္စားနည္းအေဟာင္းႀကီးပါ။ 

ပထမကမၻာစစ္ႀကီးတံုးကလဲအဂၤလိပ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဘဲလ္ဖိုးကဘဲလ္ဖိုးေၾကျငာစာတမ္း 
(Belfour Declaration - 1917) ဆိုတာကိုထုတ္ျပန္ခဲ့ဘူးတယ္။

အေရွ  ့အလယ္ပိုင္းကအာရပ္ေတြနဲ ့ဂ်ဴးေတြဘယ္သူမွဂ်ာမဏီဘက္ကမပါေအာင္ဂ်ဴးေတြကိုႏိုင္ငံတစ္ခု ထူေထာင္ခြင့္ျပဳမယ္-အာရပ္ေတြကိုလည္းမထိခိုက္ေစရပါဘူးလို ့ဆိုထားတဲ့ေ၀၀ါး၀ါးစာတစ္ေစာင္မွ်ပါဘဲ။ ဒီေၾကျငာခ်က္ဟာေနာင္မွာအာရပ္အစၥေရးပဋိပကၡကိုေမြးဖြားေစတယ္လို ့သမိုင္းသုေတသီေတြကဆိုၾကတယ္။ တစ္ခါဒီေၾကျငာခ်က္ကိုအာရွမွာရိွတဲ့ၿဗိတိသွ်အလိုေတာ္ရိေတြကဆင့္ပြားအဓိပၸါယ္ေကါက္ျပၾကပံုကေတာ့ (ပထမကမၻာ) စစ္ႀကီးၿပီးရင္လြပ္လပ္ေရးမဟုတ္ေတာင္ကို္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရၾကလိမ့္မယ္လို ့ျဖစ္တယ္။ အထူးသ ျဖင့္အိႏိၵယတို္က္ငယ္ကကိုလိုနီနယ္သားေတြကိုအင္ပါယာအတြက္အေသခံခိုင္းဘို ့ပါ။ (ေရႊဥေဒါင္းရဲ့၀တၳဳထည္း မက္ဆိုပိုးမီးယား(ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္ခံအီရပ္)မွာစစ္တိုက္ခဲ့ရတဲ့ “ဂ်မဒါကုိကိုႀကီး” တို ့လိုေပါ့။)

ဒုတိယကမၻာစစ္ဦးမွာထုတ္ျပန္တဲ့အတၱလန္တစ္ခ်ာတာမွာေတာ့အဂၤလိပ္ကသူ ့လက္ေအာက္ခံႏိုင္ငံေတြကို
စစ္ၿပီးရင္လြပ္လပ္ေရးေပးမဲ့အေၾကာင္းတစ္လံုးမွတိုက္ရိုက္မပါဘူး။ အလြန္ဆံုးေျပာထားတာက
“restoration of self-government to those deprived of it” - ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၿပီးသားသူေတြ(စစ္ႀကီးေၾကာင့္-ဂ်ာမဏီ -ဂ်ပန္တို ့ေၾကာင့္) ဆံုးရႉံးခဲ့ယင္စစ္မျဖစ္မီကအေနအထားကိုျပန္ျဖစ္ေစရမယ္-ဒါဘဲ။ အဲဒါကိုျမန္မာကိုအဂၤလိပ္ကလြပ္လပ္ေရးေပးမဲ့အစီအစဥ္ပါလို ့ေဆာင္းပါးရွင္ကဘယ္လိုလုပ္အဲဒီအဓိပၸါယ္ေကာက္ႏိုင္သလဲစဥ္းစားၾကည့္လို ့မရဘူး။

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးသည့္ေနာက္ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ေနာက္က်ၿပီးအဂၤလိပ္လက္ေအာက္မွလြပ္လပ္ေရးရခဲ့ တဲ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၃၀ေက်ာ္ရိွတဲ့အနက္ ဆူဒန္ (၁၉၅၆) မေလးရွား (၁၉၅၇) ဂါနာ (၁၉၅၇) ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား (၁၉၆၀) တန္ဇန္နီးယား (၁၉၆၁) ယူဂန္ဒါ (၁၉၆၂) ကင္ညာ (၁၉၆၃) ဇန္ဘီယာ (၁၉၆၄) ႏွင့္ဇင္ဘာေဘြ (၁၉၈၀) တို ့ဟာျမန္မာႏိုင္ငံလိုပဲအရြယ္အစား (size, territory) ေတြကအသင့္အတင့္ႀကီးမားၿပီး သဘာ၀သယံဇာတ ေပါၾကြယ္၀ၾကတဲ့အတြက္သူတို ့ရဲ့လြပ္လပ္ေရးကိုအေသအေက်တိုက္ယူခဲ့ရေသာႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။

စစ္ႀကီးအၿပီးလြပ္လပ္ေရးကိုယ္စီေရွ  ့ဆင့္ေနာက္ဆင့္ရခဲ့ၾကတဲ့အိႏိၵယ၊ ပါကစၥတန္၊ ျမန္မာတို ့ ဟာစစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းအဂၤလိပ္ကိုတကယ္လက္နက္ကိုင္တိုက္မထုတ္ခဲ့ရတာကအဲဒီႏိုင္ငံမ်ားကိုဘယ္လိုမွဆက္ထိမ္း မထားႏိုင္သည္ကိုအားလံုးသိေနၾကအတြက္အဂၤလိပ္ကလက္ဦးမႈယူသြားတာပါ။ ဂႏၶီရဲ့ Quit India, ဆူဘတ္စ္ ခ်ႏၵရာဘိုစ့္ရဲ့ INA, ေအာင္ဆန္းရဲ့ BIA တို ့အနက္ေအာင္ဆန္းရဲ့ BIA ဟာတကယ့္စစ္ရည္၀ေနတဲ့လူသံုးေသာင္း ျဖစ္တယ္။ 

ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္အဂၤလိပ္ႏွင့္တကယ္တိုက္ခဲ့တဲ့ေရႊေတာင္တိုက္ပြဲ (၁၉၄၁) မွာBIA ဗိုလ္ရန္ႏိုင္ ရဲ့ မီးက်ိဳးေမာင္းပ်က္မ်ားသာကိုင္ႏိုင္တဲ့ (ragtag rifle and spear army) လူ ၁၃၀၀ ပါတပ္က အိႏိၵယသို ့ ေအာင္ျမင္စြာဆုပ္ခြာ ေနတဲ့အဂၤလိပ္သံခ်ပ္ကားတပ္မကိုတင့္ကားဆယ္စီးႏွင့္

အေျမာက္ႀကီးႏွစ္လက္ဆံုးရႉံးကာ၊ စစ္သည္ ၃၅၀ ေသေၾကဒဏ္ရာရေစခဲ့ပါတယ္။ မိမိဘက္မွာစစ္ေရးၾကြမ္းက်င္သူဟူ၍ အီေကဒါနဲ ့ဟီရာယာမာဆိုတဲ့ဂ်ပန္စစ္ဗိုလ္ႏွစ္ဦးသာ စစ္ေရးအၾကံေပးအျဖစ္ပါခဲ့တယ္။(သူတို ့ႏွစ္ဦးစလံုးျမန္မာေတြနဲ ့အတူက်ဆံုး)
အဲဒီ့ေနာက္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးမွာဂ်ပန္သံုးေသာင္း(မဟာမိတ္ေတြနဲ ့တိုက္လို ့က်ဆံုးတာမပါ)

အသက္ေပ်ာက္က်န္ရစ္ေအာင္တိုက္ခဲ့တာကိုသခင္တင္ျမရဲ့ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးဌာနခ်ဳပ္နဲ ့

တိုင္းဆယ္တိုင္း (ပုဂံ - ၁၉၆၄)မွာစာရင္းအတိအက်ျပဳစုေဖၚျပထားတယ္။ဒီအခ်က္ကုိခုထိ ဘယ္ဂ်ပန္ပညာရွင္ကမွျငင္းခ်က္မထုတ္ဘူး။ စစ္ဦးစစ္ဖ်ားေဒသ (overstretched) လဲျဖစ္တာမို ့ျမန္မာဟာအာရွမွာဂ်ပန္အေသဆံုးႏိုင္ငံဘဲ။

၁၉၄၈မွာဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္အဂၤလိပ္ႏွင့္တကယ္မတိုက္ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းမွာအဂၤလိပ္ကလည္းစစ္ပမ္းေန၊

ေအာင္ ဆန္းကလည္းအင္အားကိုေနာက္ခံျပဳပီး (from a position of strength) ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့ မႈေၾကာင့္သာျဖစ္တယ္။ 

(မေလးရွားတြင္ကြန္ျမဴနစ္ခ်င္ပင္း၏သူပုန္မ်ားသည္အဂၤလိပ္ကိုတကယ္တိုက္ခဲ့ရၿပီးမေလးရွား

ဟာ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ က်မွလြပ္လပ္ေရးရတယ္။)အဂၤလိပ္ဟာကိုလိုနီေတြကိုတကယ္လက္လႊတ္ခ်င္ သလားမလႊတ္ခ်င္ဘူးလားဆိုတာကိုသိခ်င္ယင္စစ္ႀကီးအၿပီးမွာသူဖန္ဆင္းလိုက္တဲ့ၿဗိတိသွ်ဓနသဟာယ British Common Wealth (အခုေတာ့ေရွ  ့က “ၿဗိတိသွ်”ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုျဖဳတ္လိုက္ပီ) ကိုၾကည့္ရင္သိႏိုင္တယ္။ 

အရွင္သခင္ဘ၀နဲ ့အသာစီးရခဲ့တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနည္းပညာ ေတြ၊ကုန္သြယ္စီးပြားေရးပညာေတြ

လက္လႊဲေပးေရးေတြဗန္းျပပီးကိုလိုနီႏိုင္ငံေဟာင္းေတြကိုတနည္းတဖံုဆက္လက္ပီးစစ္ေရးစီးပြားေရး

အရထိမ္းခ်ဳပ္ထားေရးအစီအမံပါဘဲ။ ဒါကိုလံုး၀လက္မခံတဲ့ေအာင္ဆန္းကကိုယ့္ဖာသာ ကိုယ္သပ္သပ္ေနခ်င္လို ့လြပ္လပ္ေရးယူတာလို ့သူ ့ကိုနားခ်တဲ့အိုင္စီအက္စ္ႀကီးတစ္ေယာက္ကို

ဘုေတာတာ ကိုတစ္ေနရာမွာဖတ္ရဘူးတယ္။

ဒီသမိုင္းလက္ေတြ ့မ်ားေၾကာင့္တိုက္စရာမလိုပဲအဂၤလိပ္ကလြပ္လပ္ေရးေပးမွာပါဆိုတဲ့ေမွာက္မွားတဲ့

အယူအဆဟာအဂၤလိပ္ကိုယံုၾကည္ကိုးစားလြန္းရာက်ေနတယ္။ျမန္မာျပည္ကတစ္ခ်ိဳ  ့ခရစ္ယန္ဘာသာ

၀င္တိုင္းရင္းသားညီအစ္ကိုေတာ္တစ္ခ်ိဳ ့ဟာအခ်ိဳ ့ေသာဗုဒၶဘာသာ၀င္ဗမာမ်ားကဲ့သို ့ပင္

ဘာသာေရးႏွင့္ႏိုင္ငံေရးမကြဲျပားလွဘူး။ 

သူတို ့အဖို ့မွာသူတို ့ကိုးကြယ္တဲ့ဘုရားသခင္ဟာအဂၤလိပ္လူမ်ိဳးတစ္ဦးလို ့ေတာင္ထင္မွတ္ေနၾကပံုရတယ္။ (God is an Englishman.) 

ဆန္းေတာ့လဲသိပ္မဆန္းပါဘူး။ ဗမာလူမ်ဳိးေတြထည္းမွာေတာင္အဂၤလိပ္ကျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္လိုက္တာ ဟာျမန္မာျပည္ကိုေခတ္မွီေအာင္လုပ္ေပးလိုက္တာလို ့စာတစ္ေစာင္ေပတဖြဲ ့ေရးတဲ့စိတ္ဓါတ္ေရးရာအရကြ်န္ ဆက္ျဖစ္ေနဆဲပညာရွင္ေတြရိွေနတာဘဲ။ (Re: The Making of Modern Burma – by Thant Myint U)

သူ ့စာအသြားအလာအရျပည္သူ ့တမန္အမည္ခံေဆာင္းပါးရွင္ဟာကခ်င္တိုင္းရင္းသားတစ္ဦးျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္ခဲ့ရင္လဲဗမာမဟုတ္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြကဗမာျဖစ္တဲ့ေအာင္ဆန္းကိုအသိအမွတ္မ ျပဳႏိုင္တာကိုနားလည္ေပးလို ့ရပါတယ္။ စိတ္ထည္းကမၾကည္ညိဳတာကိုအတင္းဘယ္လိုမွၾကည္ညိဳခိုင္းလို ့မရ ႏိုင္ပါဘူး။ 

ဒါတင္မကယခုတိုင္ဆက္လက္ေလာင္ကြ်မ္းဆဲ KIA နဲ ့ျဖစ္ေနတဲ့ျပည္တြင္းစစ္မီးေၾကာင့္ဗမာေတြ အားလံုးကိုသိမ္းၾကံဳးမုန္းလာတာကိုလည္းသဘာ၀မက်သည့္တိုင္နားလည္ေပးလိုက္ပါ့မယ္။ ဒါေပမဲ့သမိုင္းကို ျပန္ၿပီးအဓိပၸါယ္ဖြင့္တဲ့အထိအထူးသျဖင့္ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ ့သမားကိုေစတနာ့ရွင္အျဖစ္
အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေအာင္ဆန္းကိုေတာ့အေခ်ာင္အမွတ္၀င္ယူတဲ့သူတစ္ဦးအျဖစ္ျပန္သံုးသပ္ျပတာ
ကေတာ့ေခတ္ကာလလူငယ္စကား နဲ ့ေျပာရယင္ “နဲနဲ ‘မ်ား’ သြားၿပီေနာ္” လို ့ေျပာခ်င္တယ္။

ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္လြပ္လပ္ခြင့္ေတြရလာတဲ့အေပၚမွာမွီၿပီးအခုလိုအေတြးေတြရဲတင္းလာတာေကာင္းပါတယ္။ လြပ္လပ္ခြင့္ကိုအလြဲသံုးၿပီးေအာင္ဆန္းဟာအေခ်ာင္သမားလားတို ့ျပည္တန္ဆာလုပ္ငန္းတရား၀င္ျဖစ္ေရး တို ့စတဲ့စတန္ ့ေတြ (stunts) ေတြလုပ္လာၾကတာကေတာ့မသင့္ေတာ္ဘူးေပါ့။ ရထားတဲ့အသစ္စက္စက္ ဒီမိုကေရစီကေလးဟာအလြဲသံုးတဲ့လူေတြမ်ားလာယင္အရူးေထာင္ဖြင့္ပြဲႀကီးျဖစ္လာလိမ့္မယ္။

ေအာင္ဆန္းအေၾကာင္းျပန္ေကာက္ရယင္ - သူ ့ေခတ္ကအေရွ  ့ေတာင္အာရွမွာေခတ္ကိုေရွ  ့ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းျပ ႏိုင္တာေအာင္ဆန္းနဲ ့ဟိုခ်ီမင္းေလာက္ပဲရိွတယ္။လြပ္လပ္ေရးအတြက္ကိုယ္ပိုင္စစ္တပ္ထူေထာင္မွျဖစ္မယ္ဆိုတာကိုသေဘာေပါက္တဲ့ကိုလိုနီအာရွသားဆိုလုိ ့ေအာင္ဆန္း၊ ဟိုခ်ီမင္းနဲ ဆူဘတ္စ္ခ်ႏၵရာဘိုစ့့္တို ့ ပဲ ရိွတယ္။ ေအာင္ဆန္းဟာဗမာကိုကမၻာကသိေအာင္Burma’s Challenge ဆိုတဲ့စာအုပ္တစ္အုပ္ေရးသြားယံုမကခုေခတ္ ASEAN  ရဲ့ေရွ  ့ေတာ္ေျပးလို ့ဆိုရမဲ့ Indochina Federation ကိုလြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေက်ာ္ကတည္းကခ်ခင္းခဲ့တယ္။

ကိုယ္စီလြပ္လပ္ေရးသာမကႏိုင္ငံႀကီးေတြအၾကားမွာႏိုင္ငံငယ္ေတြထာ၀ရရွင္သန္ရပ္တည္ႏိုင္ေအာင္ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းစုစည္းေရးကိုတင္ျပခဲ့တယ္။

လြပ္လပ္ေရးမတိုင္မီတစ္ႏွစ္ (၁၉၄၇) ဟာေအာင္ဆန္းအတြက္ေကာအဲဒီေခတ္ကျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသက္ရွင္ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့လူအားလံုးကိုပါဘယ္လိုလူစားေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာစာေမးပြဲစစ္တဲ့ႏွစ္ျဖစ္တယ္။ အေသးစိတ္ကို သတင္းစာဆရာဦးပုကေလးရဲ့ငါတို ့ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘာေတြလုပ္ခဲ့သလဲဆိုတဲ့စာအုပ္မွာ
ဖတ္ႏိုင္တယ္။သူမက်ဆံုးမီ ေနာက္ဆံုးလပိုင္းမွာေျပာသြားတဲ့မိန္ ့ခြန္းဟာလဲလြပ္လပ္ေရးနဲ ့ထိုက္တန္တဲ့
စိတ္ဓါတ္ေတြရိွၾကဘို ့ဒဲ့ဒိုးႀကီးေျပာသြားတာဘဲ။အဲဒီမိန္ ့ခြန္းဟာအခုလိုလြပ္လပ္ေရးကသူ ့အလိုလိုရမွာပါဆိုတဲ့စိတ္ဓါတ္ရိွေန
သူေတြကိုရည္ရြယ္ခဲ့ ေလသလားေတာင္ေအာက္ေမ့ရတယ္။

ဘာျဖစ္လို ့ေအာင္ဆန္းကိုအခုလိုအေခ်ာင္သမားလို ့လူတစ္ခ်ိဳ  ့ကထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္လာသလဲ။
အေၾကာင္းေတာ့ရိွရပါမယ္။ ဟုတ္ကဲ့ - အေၾကာင္းခိုင္ခိုင္မာမာရိွပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမရိွေတာ့တဲ့ေနာက္ပိုင္းသူရဲ့ႀကီးမားတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေရးအရွိန္အ၀ွာကိုႏိုင္ငံေရးအတြက္အသံုးခ်ခဲ့သူေတြရိွခဲ့ပါတယ္။ ပထမဆံုးအသံုးခ်သူကေတာ့ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းပါ။သူ ့ရဲ့ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ကိုေအာင္ ဆန္းလမ္းစဥ္လို ့ကိုအတိအလင္းေၾကျငာၿပီးႏိုင္ငံေရးအရတရား၀င္မႈ (political legitimacy) ကိုရယူခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမဲ့၂၆ ႏွစ္တာကာလမွာတိုင္းျပည္ကလက္ေတြ ့ျဖတ္သန္းခဲ့ရတာကသူ ့ရဲ့
အာဏာရွင္စံနစ္ႀကီးသာျဖစ္ေနတယ္။ 

သူ ့ကိုဖယ္ရွားတဲ့အခါမွာအသံုးခ်ဘို ့သူ ့ထက္သမိုင္းေရးရာတန္ဘိုးႀကီးမားတဲ့လူကိုရွာမရဘူးျဖစ္ခဲ့ၾက တယ္။ (ဦးႏု - ဗိုလ္လက်ၤာစတဲ့အစဥ္အလာႀကီးမားသူေတြေတာင္ဦးေန၀င္းကိုမယွဥ္ႏိုင္ခဲ့ၾကဘူး။)

တကယ္တမ္းသူ ့ထက္သမိုင္းအရႀကီးမားတဲ့ပုဂၢိဳလ္မရိွတဲ့အခါမွာေအာင္ဆန္းရဲ့သားႀကီးျဖစ္တဲ့ေအာင္ဆန္း ဦးကိုအသံုးခ်ဘို ့စိတ္ကူးရၾကတယ္။ 

ရွစ္ေလးလံုးကာလအစပိုင္းမွာလူတိုင္းကေအာင္ဆန္းဦးျပန္အလာကို ေမွ်ာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ေအာင္ဆန္းဦးကိုအားမကိုးရတဲ့အခါမွာေတာ့မရိွသံုးအျဖစ္နဲ ့မိခင္ေနမေကာင္းလို ့ အဂၤလန္ကခဏျပန္ေရာက္ေနတဲ့ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုပြဲထုတ္လာၾကတယ္။
အဲဒီမွာတင္ျပႆနာစေတာ့ တာပဲ။

ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ေနာက္ပိုင္းအဏာသိမ္းထားတဲ့တပ္မေတာ္ဟာေအာင္ဆန္းရဲ့သမီးေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ ့ထိပ္
တိုက္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေအာင္ဆန္းထူေထာင္ခဲ့တဲ့တပ္မေတာ္နဲ ့ေအာင္ဆန္းရဲ့သမီးအၾကားကျပႆနာမွာကြယ္ လြန္သူေအာင္ဆန္းဟာေသၿပီးလို ့ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္မွေ၀ဘန္ခံရတာျဖစ္လာရတယ္။ 

အတိုက္အခံဘက္ကေအာင္ဆန္းရဲ့အရိွန္အ၀ွာကိုအသံုးခ်ေလေလအာဏာလက္ရိွတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ
ကေအာင္ဆန္းကိုမသိက်ိဳးက်င္ျပဳလာရေလေလျဖစ္လာတယ္။ အာဇာနည္ေန ့ေတြကို၀တ္ေၾက၀တ္ကုန္က်င္းပခဲ့ၾကသလိုေငြစကၠဴေတြေပၚက
ေအာင္ဆန္းရုပ္ပံုေတြကိုလည္းဖယ္ရွားလာခဲ့တယ္။ [ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္တဲ့အင္ဒိုနီးရွားကိုၾကည့္ယင္ဆူကာႏိုရဲ့ သမီးျဖစ္တဲ့ေမဃာ၀ါတီဆူကာႏိုပူထရီဟာတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ ့ရန္မျဖစ္တဲ့ အတြက္သမတရာထူးကိုရသြားခဲ့တယ္။ႏိုင္ငံျခားသားအထူးသျဖင့္ကိုလိုနီအရွင္ သခင္ေဟာင္းႏိုင္ငံသားနဲ ့အိမ္ေထာင္မျပဳတာလဲပါမယ္။ ဒါေတာင္ခ်က္ခ်င္းသမတမျဖစ္ဘဲ အစၥလမ္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ ကိုခဏသီးခံခဲ့ရေသးတယ္။]

ျမန္မာျပည္မွာေတာ့စုၾကည္နဲ ့ထိပ္တိုက္ေတြ ့ေနရယံုသာမကတဘက္မွာလဲျပည္တြင္းစစ္ကိုဆက္တိုက္ေနရလို ့
တပ္မေတာ္ရဲ့ဂုဏ္သိကၡာဟာတိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားရဲ့အျမင္မွာအေတာ္ဆိုး၀ါးခဲ့ရတယ္။
သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုးပုဂၢိဳလ္ႏိုင္ငံေရးဘဲရိွေနတဲ့တိုင္းျပည္ျဖစ္လို ့တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြအျမင္မွာတပ္မေတာ္ကိုဗမာတပ္အျဖစ္ပဲျမင္ၾကတယ္။ ဒီဗမာတပ္ကိုသိကၡာခ်ခ်င္ယင္ေအာင္ဆန္းကစၿပီးပုတ္ခတ္ရမယ္ - သူ ့ကိုေသးသိမ္ေအာင္လုပ္ရမယ္လို ့ယူဆပံုရတယ္။ ဒါတင္မကေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ရဲ့ႏိုင္ငံေရးအရည္အေသြးကလဲလူနည္းစုေတြအပါအ၀င္ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုးကသူမအေပၚ
ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ၾကသေလာက္မဟုတ္တာကိုေတြ ့လာၾကတဲ့အခါအေစာႀကီးကတည္းကလူ ့ျပည္မွာ မရိွေတာ့ၿပီျဖစ္တဲ့ေအာင္ဆန္းကိုပုတ္ခတ္ဘို ့ရဲတင္းလာတာလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။

တျခားကိုလိုနီႏိုင္ငံေတြကအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္ေတြ- ဂႏၶီ - ဟိုခ်ီမင္း - မာရွယ္ တီးတိုး - မင္ဒဲလားတို ့ေကာေအာင္ဆန္းလိုေနာက္လူေတြကျပန္စီစစ္ၿပီးအဆင့္ေလွ်ာ့ခ်တာ (degraded) ခံခဲ့ၾကရသလား။ က်ေနာ္မထင္ဘူးသူတို ့တိုင္းျပည္ေတြမွာျမန္မာျပည္လိုျပည္တြင္းစစ္မရိွဘူး။ တစ္ခ်ိဳ ့ကေအာင္ ဆန္းလိုစစ္ေရးေကာႏိုင္ငံေရးမွာပါဦးမေဆာင္ခဲ့ဘူး။ တစ္ခ်ိဳ ့ကေအာင္ဆန္းလိုမာက့္စ္၀ါဒနဲ ့မပါတ္သက္ခဲ့ဘူး။ သူ ့ေခတ္သူ ့အခါတံုးက မာက့္စ္၀ါဒအျမင္ရိွေနမွနယ္ခ်ဲ ့ကိုစံနစ္တက်နဲ ့ထိထိေရာက္ေရာက္ဆန္ ့က်င္ႏိုင္ေတာ္လွန္ႏိုင္တယ္။

   

လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဘယ္ေလာက္ႀကီးျမတ္သလဲဆိုတာကိုေႏွာင္းေခတ္အတိုင္းအတာနဲ ့အကဲျဖတ္လို ့မမွန္ႏိုင္ဘူး။
သူ ့ေခတ္ေနာက္ခံကား (historical background) ေပၚမွာတင္ၿပီးသူနဲ ့ေခတ္ၿပိဳင္ပုဂၢိဳလ္ေတြကသူ ့အေပၚျပဳ ခဲ့တဲ့မွတ္ခ်က္ေတြကသာမွန္ကန္တယ္။ ေအာင္ဆန္းရဲ့ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ ့ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကိုသူနဲ ့ထိေတြ ့ ခဲ့တဲ့ၿဗိတိသွ်စာေရးဆရာေတြရဲ့ေရးသားခ်က္ေတြဒါဇင္၀က္ေလာက္ရိွေနတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရရန္ညိႇဳးႀကီးတဲ့
၀င္စတန္ခ်ာခ်ီကလြဲလို ့အားလံုးကတေလးတစားေရးထားခဲ့ၾကတယ္။ 

အဓိပတိနယ္ခ်ဲ  ့သမားႀကီးျဖစ္တဲ့ခ်ာခ်ီက ေတာ့မဟတၱမဂႏၶီကိုေတာင္လံကြပ္တီ၀တ္ဖကီးႀကီး (half naked fakir) လို ့ပက္ပက္စက္စက္ေရးခဲ့တယ္။

ေျပာခ်င္တာကေတာ့ကြယ္လြန္သူဦးေအာင္ႀကီးရဲ့စကားတစ္ခြန္းလို “နတ္ေနကိုင္း” ကိုေတာ့မခုတ္သင့္ဘူး။ ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းအဆင္မေျပတာနဲ ့မရိွၾကေတာ့ၿပီျဖစ္တဲ့ဘိုးဘြားေတြအထိလိုက္မပုတ္ခတ္သင့္ဘူး။