အေမႏွင့္ သူ၏သမီးမ်ား

ငယ္ငယ္တံုးက အလွဴ၊ မဂၤလာေဆာင္ပြဲေတြ သြားရင္ သီခ်င္းတပုဒ္မွာ
“အေမေျပာမွ အေမာေျပဆိုတာသူ႕ မ်က္နွာေလးပါ”လို႔ ၾကားဖူးတယ္။ဆိုသူလည္းေကာင္း၊ ဖြဲ႔သူလည္းေကာင္းေတာ့ သီခ်င္းေပၚမွာ ရသခံစားမွဳေတြ လြင့္ေမ်ာ့မိၾကတယ္။
ရက္မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ေရဒီယို ေကာက္ကိုင္လိုက္ေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရက ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ ေတြမွာမူဆလင္ဘဂၤလီေတြကိုသားသမီး(၂)ေယာက္ထက္ပိုမယူရ၊ ဥပေဒျပဌါန္းတာကို အေမစုနဲ႔RFA က ဦးခင္ေမာင္စိုး ( မူဆလင္ ဘာသာမွ ဟန္ျပဗုဒၵဘာသာေျပာင္းသူ ) တို႔အေမး၊အေျဖ လုပ္တာၾကား လိုက္ရတယ္။ အေမက ဒီဥပေဒဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္တာတဲ့။ ဥပေဒတစ္ခုဟာ ေဒသတစ္ခု၊ လူတစ္စု အတြက္မျဖစ္သင့္ဘူးတဲ့။ သားသမီးဦးေရ ကန္႔သတ္တာဟာ ကာယကံရွင္၊ မိသားစုေတြ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရမယ့္ ကိစၥတဲ့။ ဒီဥပေဒကို လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ဥပေဒရွဳ႕ေဒါင့္က ၾကည့္ေျပာတာပါတဲ့။

အေမေျပာမွ အေမာဆို႔ရျပီ အေမရယ္။ အေမကို အျမဲအေမျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အေမဟာ က်ြန္ေတာ္တို႔ရဲ့အေမပါ။ ရခိုင္ပဋိပကၡၡ အစပ်ိဳးရာ ေက်ာက္နီေမာ္၊ မသီတာေထြး အသတ္ခံရမွဳေၾကာင့္ ေတာင္ကုတ္လူသတ္မွဳမွာ “လူမ်ားစုကလူနည္းစုကို” ဆိုတဲ့ အနိုင္က်င့္သလိုအေျပာေၾကာင့္ ေမာင္ေတာမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ အသတ္ခံရ၊ရြာမီးရွိဳ႕ခံရတယ္အေမ။

လူဆိုတာဒီကေန႔ ကမၲာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့စကားကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ေျပာေနၾကတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၈-ခု ဒီဇဘၤာ (၁၀)ရက္ေန႔ ကမၲၲာ့ကုလသမဂၢမွ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေက်ညာစာတမ္းကို ေလ့လာဖတ္ရွဳ႔မိတယ္။”လူတိုင္းတြင္ တူညီလြတ္လပ္ေသာဂုဏ္သိကၡါျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း ေမြးဖြါးလာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ထိုသူတို႔၌ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္ တတ္ေသာဥာဏ္ႏွင့္က်င့္၀တ္၊သိတတ္ေသာစိတ္တို႔ရွိၾက၍ အခ်င္းခ်င္း ေမတၲာထား ဆက္ဆံက်င့္သံုးသင့္၏။

” အပိုဒ္ (၁) မွာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုတယ္။ ေၾကာ္ျငာစာတမ္းရဲ့အပိုဒ္တိုင္းမွာေတြးေခၚစရာ အမ်ားၾကီးပါတယ္။ ေတာ္ေတာ့ကိုေလးနက္၊က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။

လူကို တန္းတူ၊ရည္တူ ထားတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးတယ္။ ပရမ္းပတာ လြတ္လပ္ခြင့္၊တန္းတူခြင့္ မျပဳပါဘူး။ ပုခံုးနွစ္ဖက္ၾကားေခါင္းထြက္တိုင္း လူလို႔သတ္မွတ္မထားဘူး။ ဂုဏ္၊ သိကၡါ၊ က်င့္၀တ္၊သိတတ္တဲ့စိတ္၊ ပိိုင္းျခားေ၀ဖန္တတ္တဲ့ဥာဏ္၊ ေမတၱာတရားေတြနဲ႔ လူ႔တန္ဘိုး(လူ႔စံ)ကို သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ခ်္၊တက္ကနက္ခ္မွာမိန္းမ(၇)ေယာက္ယူျပီးသားသမီး(၄၂)ေယာက္ေမြးထားတဲ့မိသားစုေတြ႔ခဲ့ဖူးပါတယ္။ဒီအခ်ိန္မွာသူဟာအသက္(၄၅)နွစ္၀န္းက်င္ရွိေသးတယ္။ေနာက္ဘယ္ေလာက္ ေမြးလဲမသိဘူး။ အာလီဥေဆာင္းတဲ့။ သူ႔ပြဲရံုမွာလုပ္တဲ့အလုပ္သမားေတြမွာလည္း အနည္းဆံုးမိန္းမ(၃)ေယာက္ရွိၾကတယ္။၊

ရခိုင္မွာ လူဦးေရစာရင္းေကာက္ေတာ့ မူဆလင္ဘဂၤလီ မိသားတစ္စု(၈၂) ဦးထိ ေတြ႔ထားျပီးျပီ။ အဲဒီသတင္းကို အေမၾကားဖူးပါေလစ ။ တိုင္းျပည္လည္းဆင္းရဲ၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းလည္းရွားပါး၊ မိသားစုတာ၀န္ ပိေလးတယ္။

မိန္းမကို (၁) ေယာက္ယူျပီး သားသမီးကို ကိုယ္တာ၀န္ထမ္းနိုင္သေလာက္ယူသင့္တယ္။ သြားေျပာၾကည့္ၾကပါလား။ ငါတို႔အခြင့္အေရးကို၊ လာပိတ္ပင္ေနတာလားလို႔ ျပန္ေမးၾကပါလိမ့္မယ္။

ဇြန္လပဋိပကၡမွာ ႒ာေန ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြ မလုပ္နိုင္တဲ့ အလုပ္ကိုလုပ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ အိမ္ကို၀င္ထြက္၊ စားေသာက္ျပီး သံုး၊ေလး၊ငါးနွစ္ စာသင္ ျပခဲ့တဲ့ ဆရာကို ဓါးနဲ႔ခုတ္၊သတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔က်န္းမာေရးကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ဆရာ၀န္လင္မယားကို ဓါးနဲ႔ထိုးသတ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ စစ္ေတြမွာဆို ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္မီးရွိဳးျပီး ထြက္ေျပးသြားၾကတာပါ။

ရခိုင္သမိုင္းကို ရစရာမရွိေအာင္ ဖ်က္ဆီးထားၾကပါျပီ။ သမိုင္းကိုအမွန္ေဖၚျပျပီး နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကိုသာ ေတာင္းဆိုသင္ပါ့တယ္။
ေလာဘတက္ နယ္ေျမကိုပိုင္ဆိုင္ခြင့္ မေတာင္းသင့္ပါဘူး။ နိုင္ငံသားျဖစ္ခ်င္ရင္ ရခိုင္သမိုင္း၊ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ရခိုင္စကား၊ ရခိုင္တို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာကို တန္ဘိုးထားရပါမယ္။ ရခိုင့္ေျမကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သင့္ပါတယ္။ဖဲ့ယူဖို႔မၾကိဳးသင့္ပါဘူး။ ကိုယ္ပိုင္သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ၀တ္စားဆင္ယင္မွဳ၊
စာေပရွိဟန္ ကမၲာကိုလိမ္ညာဖို႔ မသင့္ပါဘူး။

လူ႔အခြင့္အေရး က်ယ္က်ယ္ေျပာတဲ့ OIC ဟာ အစၥလာမ္ဘာသာမဟုတ္တဲ့နိုင္ငံေတြမွာ မြတ္ဆလင္ေတြ ျပႆနာျဖစ္၊ဒုကၡေရာက္ၾကျပီဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရးကို အျမဲေျပာပါတယ္။

ဥေရာပေရာက္၊ အေမရိကေရာက္ မြတ္ဆလင္ေတြကလည္း UN စင္ျမင့္၊ လွြတ္ေတာ္အေဆာက္အဦးေအာက္ကေန လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္း အသံေကာင္းဟစ္ၾကပါတယ္။

ဘဂၤလီကိုရိုဟင္ဂ်ာျဖစ္ေအာင္၊ ၁၉၈၂-ခု လ၀က ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျပီး နိုင္ငံသားျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကပါတယ္။ ဒီနိုင္ငံ၊ ဒီလူေတြက လူ႔အခြင့္အေရး၊ သိပ္တန္ဘိုးထား ေလးစားၾကလားဆိုေတာ့ ဒီလိုလည္းမဟုတ္ပါဘူး။

အစၥလာမ္ဘာသာကိုးကြယ္တဲ့ လူေတြ၊နိုင္ငံေတြမွာမြတ္ဆလင္ ေယာက်ၤားတစ္ေယာက္ဟာမိန္းမသံုး၊ေလးေယာက္ ယူလို႔ရပါတယ္။ မိန္းမ ေတြက်ေတာ့ အငယ္၊
အေနွာင္းထားလို႔ လံုး၀မရပါဘူး။ ေနာက္အိမ္ေထာင္ျပဳတာ လံုး၀ခြင့္မျပဳပါဘူး။ အယူသီးတဲ့နိုင္ငံေတြမွာ သမီးကို ဖခင္ကိုယ္တိုင္ လူျမင္ကြင္းမွာသတ္ပစ္ပါတယ္။

ပထမအိမ္ေထာင္မွာကတည္းက မြတ္ဆလင္မိန္းမဟာ အပ်ိဳစစ္ရပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ ေယာက်ၤားက လူပ်ိဳစစ္ စရာမလိုပါဘူး။ အိမ္ေထာင္ကြဲခ်င္ရင္ မြတ္ဆလင္မိန္းမကကြဲခ်င္လို႔မရပါဘူး။ မြတ္ဆလင္ ေယာက်ၤားသေဘာတူ ခြင့္ျပဳမွကြဲလို႔ရပါတယ္။မြတ္ဆလင္ ေယာက်ၤားကကြဲခ်င္ ရင္ “တာလဘ္”လို႔ (၃)ၾကိမ္ဆိုရံုနဲ႔ ကြဲလို႔ရပါတယ္။
မယားၾကီးက မယားငယ္ေတြကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ မိန္းမေတြဟာ စီးပြါးေရး၊ လူမွဳေရး ကိစၥေတြမွာ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ မရၾကပါဘူး။ ထားရာေန၊ ေစရာသြား၊ ေပးသေလာက္ယူ ဘ၀မ်ိဳးမွာ ေနၾကရပါတယ္။

ရခိုင္ဖက္ မွာဆို မြတ္ဆလင္မိန္းကေလးဖက္ကမြတ္ဆလင္ေယာက်ၤား(သတိုးသား)ကို လုပ္ကိုင္စားေသာက္ဖို႔ ေရႊေငြ ေပးရပါတယ္။ အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ့ လူ(နိုင္ငံ) ေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ေျပာေနၾကေပမဲ့ မိန္းမေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးမဲ့ေနဆဲ၊ လူရာမ၀င္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကပါေသးတယ္။

ဂ်ာနယ္မွာ ဖတ္လိုက္ရပါေသးတယ္။ ၾသစေၾတလွ် အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ဒူဘိုင္းေဟာ္တယ္တစ္ခုမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း မြတ္ဆလင္ေယာက်ၤားသံုးေယာက္ မုဒိမ္းက်င့္တာခံလိုက္ရပါတယ္။ ဒါကိုတရားစြဲဆိုေတာ့ မ်က္ျမင္သက္ေသမရွိလို႔ဆိုျပီး တရားရံုးကမုဒိမ္းက်င့္ ခံရသူအမ်ိဳးသမီးကို ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္လိုက္ပါတယ္။

အာဖဂန္မွာလည္း က်င့္၀တ္ေဖါက္ဖ်က္သည့္ျပစ္မွဳနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္က်ခံရတဲ့ မြတ္ဆလင္အမ်ိဳးသမီးေတြမ်ားလာပါတယ္။ အမ်ားစုဟာအတင္း အက်ပ္ဖိအားေပး လက္ထပ္ေစမွဳ၊ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မွဳမွ တိမ္းေရွာင္မွဳတို႔ျဖစ္ပါတယ္။အဓမၼျပဳက်င့္ခံလိုက္ရေသာ္လည္း အိမ္ ေထာင္ေရးေဖါက္ျပန္သည္ဟုစြပ္စြဲကာေထာင္နန္းစံၾကရပါတယ္။

၂၀၀၉-ခုနွစ္ UN မွလူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ွထုတ္ျပန္ခ်က္တခုမွာ ဒီျပစ္မွဳ ေတြနဲ႔ေထာင္က်တဲ့သူ(၆၀၀) ေက်ာ္ရွိတယ္။ဒီအထဲ(၁၁၀) ဟာ(၁၈) နွစ္ေအာက္ ကေလးေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကိုတားျမစ္ပိတ္ပင္တဲ့ ဥပေဒကို သမၼတကထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ လွြတ္ေတာ္အမတ္ေတြ မေထာက္ခံခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖါက္ေနၾကတာ မဟုတ္ဘူးလား။

ဒီကေန႔ကမာၻမွာ ဗံုးခြဲမွဳ၊ အစုလိုက္သတ္ျဖတ္မွဳ၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ၊စစ္မက္ျဖစ္ပါြးမွဳေတြ ဘယ္ေနရာ၊ ဘယ္နိုင္ငံေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနၾကလဲဆိုတာ ၾကည့္ရင္သိနိုင္ပါတယ္။

ဘာသာဆိုတာနဳညံ့သိမ္ေမြ႔တယ္၊ ေအးျမတယ္၊ေမတၱာတရားကိုသာျဖစ္ေစပါတယ္။ဒီသေဘာကိုသြယ္ဖီ္ျပီး လူ႔အခြင့္အေရးေျပာတာ သဘာ၀မက်ပါဘူး။ တတိယကမာၻစစ္သာ ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီမြတ္ဆလင္နိုင္ငံဒီလူေတြေၾကာင့္ျဖစ္ လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံသားေတြေဆာ္ဒီ ကို အလုပ္သြားလုပ္ၾကပါတယ္။လည္မွာဆြဲထားတဲ့ ဗုဒၶရုပ္ပါြးေတာ္၊ သာမညဆရာေတာ္ပံုေတြေလဆိပ္ မွာဆြဲျဖဳပ္၊ လွြင့္ပစ္ျခင္းခံၾကရပါတယ္။ ဒီမြတ္ဆလင္နိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္မရွိပါဘူး။တခ်ိဳ႕နိုင္ငံေတြဆို အစၥလာမ္ဘာကိုနိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ျပဌါန္းထားပါတယ္။ တျခားဘာသာနိုင္ငံအ၀င္မခံပါဘူး။

OIC မြတ္ဆလင္ နိုင္ငံေတြ လူ႔အခြင့္ေရးစကားေျပာေနတာဟာလူ႔တန္ဘိုး၊လူ႔အခြင့္ေရးေလးစားလို႔မဟုတ္ပါဘူး။အစၥလာမ္ဘာသာျပန္႔ပြါးေရးနဲ႔အစၥလာမ္ဘာသာကိုးကြယ္သူေတြ
အေရး ကာကြယ္ေနျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ဥပေဒဥပေဒဆိုတာ လူေတြရဲ့အထိန္းအကြပ္ပါ။စည္းကမ္း၊ က်င့္၀တ္၊ သိကၡါ၊ အသိ မဲ့သူေတြအတြက္ထိန္းညွိတဲ့အရာျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာဆိုလည္းမမွားပါဘူး။တိုင္းရင္းသူ/သား၊ နိုင္ငံသူ/သားေတြရဲ့ဘ၀လံုျခံဳမွဳ၊ အက်ိဳးစီးပါြးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ေသာ အရာလို႔လည္းဆိုနိဳင္ပါတယ္။

တစ္နိုင္ငံနဲ႔တစ္နိုင္ငံ၊ လူတစ္မ်ိဳးနဲ႔တစ္မ်ိဳး မတူညီနိုင္ပါဘူး။လူေတြမွာမတူညီနိုင္တဲ့ ဓေလ့၊ ထံုး တမ္း၊ သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳေတြ
ရွိၾကပါတယ္။ နိုင္ငံတစ္နိဳင္ငံ၊ ေဒသတစ္ခုမွာ ဥပေဒျပဌါန္းတာဟာ ၄င္းနိုင္ငံ၊ ၄င္းေဒသမွာေနတဲ့ တိုင္းရင္းသူ/သား၊ နိုင္ငံသူ/သား ေတြရဲ့ ဘ၀လံုျခံဳမွဳ၊ အက်ိဳးစီးပါြးအတြက္ လိုအပ္လာလို႔ ျပဌါန္းတာျဖစ္ပါတယ္။

ကမာၻမွာနိုင္ငံေပါင္း နွစ္ရာနီးပါးရွိပါတယ္။ လူမ်ိဳးႏြယ္စု မ်ားစြာရွိပါတယ္။ဒါကို ဥပေဒေတြတူညီရမယ္။ ျမန္မာမွာျပဌါန္းတဲ့ ဥပေဒ ေတြအတိုင္း UK,USA မွာ ျပဌါန္းရမယ္ဆိုတာ မျဖစ္နိုင္ပါဘူး။ ဥပေဒသေဘာကတိက်ျပတ္သားမွဳရွိပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးမွာ လူကို ဂုဏ္၊ သိကၡာ၊ ဥာဏ္၊ က်င့္၀တ္၊ သိတတ္တဲ့စိတ္၊ ေမတၱာတရားေတြနဲ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ လူ႔ အခြင့္အေရးက နိုင္ငံရဲ့အဆင့္ကို ေက်ာ္ လြန္ပါတယ္။ ဂလိုဘယ္ျဖစ္စဥ္ပါ။

လူ႔အခြင့္အေရးမေျပာမီ လူဆိုတာဘာလဲ။ လူျဖစ္ဖို႔၊ လူသတ္မွတ္ခံဖို႔ ဘာေတြလိုအပ္တယ္ ဆိုတာ အလ်င္ေျပာသင့္ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးကို လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နိုင္ငံအခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ နိုင္ငံသားအက်ိဳးစီးပြါး၊ တိုင္းရင္းသားအက်ိဳးတို႔ကို ထိခိုက္၊နစ္နာေစမည့္ လူ႔အခြင့္ေရးေျပာဆိုမွဳမ်ိဳးကို လက္မခံနိဳင္ပါဘူး။

မြတ္ဆလင္တိုင္းျပည္ မေလးရွားမွာဟို တေလာကျမန္မာေတြ အသတ္ခံရတယ္။အေအးခန္းထဲ ကအေလာင္းကို ထုပ္ယူသျဂိဳၤလ္လို႔မရပါဘူး။ခိုး၀င္လာသူေတြမို႔ ဥပေဒနဲ႔မကိုက္ညီဘူးတဲ့။ လူ႔အခြင့္အေရးေတြဘယ္ေရာက္ကုန္ၾကပါျပီလဲ။ လူကို လူလို႔မျမင္ၾကေတာ့ပါလား။

ဥပေဒဆိုတာ ျပဌါန္းျပီရင္ အသက္၀င္မွ အဓိပၸါယ္ရွိပါတယ္။ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ ေတြ သားသမီး(၂) ေယာက္ထက္ပိုမယူရ။ဥပေဒဟာယခင္လည္း ျပဌာန္း ခဲ့ဖူးျပီပါျပီ။ အသက္မ၀င္ခဲ့ပါဘူး။လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳအတြက္ အသံုးခ်သြားၾကပါတယ္။နိုင္ငံတကာမ်က္နွာစာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳး ေဖါက္တဲ့ဥပေဒဆိုျပီး
မ်က္နွာပ်က္၊ အေျပာခံရတာဘဲ အဖတ္တင္ခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ နိုင္ငံအခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ နိုင္ငံသားအက်ိဳးစီးပြါး၊တိုင္းရင္းသားအက်ိဳးတို႔ကို ထိခိုက္၊နစ္နာေစမည့္ လူ႔အခြင့္ေရးေျပာဆိုမွဳမ်ိဳးကို လက္မခံနိဳင္ပါဘူး။

တိုင္းရင္းသား၊နိုင္ငံသား၊လူ႔အခြင့္အေရးနိုင္ငံတစ္နိုင္ငံမွာ အေနၾကာလာရင္ ယင္းနိုင္ငံဥပေဒနဲ႔အညီ နိုင္ငံသားအျဖစ္ ေလွ်ာက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ခြင့္လည္းရွိပါတယ္။
တိုင္း ရင္းသားျဖစ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ နယ္ေျမတစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတာင္းလို႔ မရပါဘူး။UK မွာဘယ္ေလာက္အေနၾကာၾကာ၊ အိုင္းရစ္လူမ်ိဳး ျဖစ္ ခြင့္မရွိပါဘူး။

တိုင္းရင္းသားဆိုတာ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဒီကေန႔ထိနိုင္ငံေတာ္မွာ ဘိုးဘြားပိုင္ေျမဆိုတာရွိပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားေတြဟာ ကိုယ့္ေျမ၊ကိုယ့္ေဒသကို နွစ္ရာေထာင္ခ်ီျပီး ကာကြယ္ေစာင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ခိုင္မာတဲ့ သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဘာသာစကား၊ထံုးတမ္းစဥ္လာ ရွိလာၾကတာပါ။

ကိုယ့္ေျမ၊ ကိုယ့္ေဒသကို သံေယာစဥ္ၾကီးျခင္း၊ ခ်စ္တဲ့စိတ္ျပင္း ျပျခင္း ဆိုတာေတြဟာ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ နွလံုးသားေတြမွာမွျဖစ္တာပါ။ ဒို႔ဘိုးဘြားေတြဟာ ေနာက္ဆံုးထြက္သက္မွာေတာင္ ကိုယ့္ေျမ၊ကိုယ့္ရြာမွာ ေခါင္းခ်ခ်င္ၾကပါတယ္။

ဘယ္နိုင္ငံမွာမဆိုတိုင္းရင္းသားဆိုတာ နိုင္ငံသားထက္ ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။လူ႔အခြင့္အေရးေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားသရုပ္သ႑ာန္(National Identity)မေပ်ာက္သင့္ပါဘူး။

နိုင္ငံသားဟာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ အသားအေရာင္ ကြဲျပားနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဒသခံ(နိုင္ငံ)ရဲ့ ဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ရိုးရာဓေလ့ကို ေလးစားလိုက္နာ၊ လက္ခံရပါတယ္။ နိုင္ငံသားမွာလည္း နိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ရဲ့ က်င့္၀တ္၊ တာ၀န္၊ အသိတရားေတြ ရွိပါ တယ္။ ဒါေတြရွိေနမွ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ရွိတာပါ။

ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ထက္ အဆင့္ေက်ာ္ေနပါတယ္။ ဒီေလာက္အဆင့္ေက်ာ္ လိမ္လည္၊ လွည့္ျဖားေတာင္းဆိုတာက် ေတာ့ဘာေၾကာင့္ ကမာၻသိေအာင္မေျပာၾကတာပါလဲ။ သားသမီး(၂) ေယာက္ ေမြးဖြါးဖို႔ ျပဌါန္းတဲ့ ဥပေဒက်ေတာ့ ကမာၻသိေအာင္ေျပာၾကတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ နိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး၊ တိုင္းရင္းသား/နိုင္ငံသားေတြရဲ့ဘ၀လံုျခံဳေရး၊ တစ္မ်ိဳးသားလံုးအက်ိဳးစီးပြါးထက္ ပိုအေရးၾကီးေနၾကလို႔လား။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သက္၊ ျမိဳ၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာၾကီး မ်ိဳးႏြယ္စုေတြဟာ ေပ်ာက္လု႔နီးျဖစ္ေနပါျပီ။ ဒီလူသားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ သက္ရွင္ေနထိုင္ေရး (လူသားအခြင့္အေရး) အတြက္ ေျပာသူမရွိသေလာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီရခိုင္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ မေပ်က္ေရးကို ၀ိုင္း၀န္းေစာင့္ေရွာက္သင့္ၾကပါတယ္။ နိုင္ငံေတာ္ကလည္း မသိက်ိဳးက်ြန္ျပဳေနတယ္လို႔ ခံစားမိပါတယ္။ဘ၀င္မက်တာတစ္ခုရွိေသးတယ္။

ကမန္ဆိုတာ ရခိုင္မ်ိဳးႏြယ္ထဲမွာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးအျဖစ္ပါေနတယ္။ သမိုင္းေလ့လာ၊နားလည္ထား တာက ကမန္ဆိုတာရခိုင္ဘုရင္လက္ထက္က မင္းမွဳထမ္းေလးသည္ေတာ္ အစုအဖြဲ႔အမည္ျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္၊ ဗမာ၊ သက္၊ ေပၚတူဂီ၊ ဂ်ပန္၊ ကုလား အစံုပါတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ျပီး လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးကိုယ္စားျပဳတဲ့ နာမည္ျဖစ္သြားလဲမသိဘူး။ ဒါကိုလည္းျပန္လည္သံုးသပ္ ရွင္းထား သင့္ပါတယ္။ ဒါကိုရွင္းမထားရင္ ဘဂၤလီဟာ ကမန္ျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ မီဒီယာသတင္းအဖြဲ႔အစည္း၊ သတင္းသမားေတြဟာလူ႔အဖြဲ႔အစည္း (နိုင္ငံ)ေတြမွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ျပည္သူ၊တနိုင္ငံနဲ႔တနိုင္ငံ သတင္းအခ်က္၊အလက္ေတြကို ေပါင္းစပ္ေပးတဲ့သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ သိတင္းအမွန္ေတြကို ဘက္မလိုက္၊ကိုယ္က်ိဳးမဖက္
က်င့္၀တ္နွင့္အညီ ေဖၚျပဖို႔လိုပါတယ္။ မီဒီယာသမား(အဖြဲ႔အစည္း)ဟာ အသံုးခ်ခံလိုက္ရျပီဆိုရင္ သတင္းမွန္၊ အျဖစ္မွန္ မေပၚေတာ့ပါ ဘူး။ မီဒီယာလို႔မဟုတ္ပါဘူး။ ဘက္လိုက္ေျပာဆို၊ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြဟာUN, နဲ႔ NGO အဖြဲ႔အစည္းတို႔မွာလည္း ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရပါတယ္။

ရခိုင္တေယာက္မို႔ ရခိုင္ပဋိပကၡမွာ ပိုျပီးသတိျပဳမိလာပါတယ္။တခ်ိဳ႔သတင္းသမားေတြဟာ သတင္းမွန္၊ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြကို ခ်န္လွပ္ျပီး၊ လိုရာဆြဲ ဘက္လိုက္ေရးသားတတ္ၾကပါတယ္။

ဒီရက္ပိုင္းမွာထိုင္းအေျခစိုက္ ကမာၻေက်ာ္တိုင္းမဂၢဇင္းၾကီးက ဦး၀ီရသူကို The Face of Buddhist terror လို႔ေရးပါတယ္။ ဒီ ေဆာင္ပါးေရးသူဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားလိုက္တာပါ။ဘက္လိုက္ေရးတာပါ။ေနာက္ကြယ္ကၾကိဳးကိုင္သူေတြရဲ့ အသံုးခ်ျခင္းကိုခံလိုက္ရတာပါ။ သတင္းသမားတစ္ေယာက္က်င့္၀တ္ကို ေဖါက္ဖ်က္လုိက္တာပါ။ ကမာၻေက်ာ္ထိပ္တန္းနာမည္ၾကီး မဂၢဇင္းကိုလည္း ေတာ္ေတာ္အံ့ၾသမိပါတယ္။ ေဆာင္ပါးေရးသူ Hannah Beech ဟာ ေဆာင္ပါေရးတဲ့အခါ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းမသိဘဲ လိိုရာဆြဲေရးတဲ့အတြက္ လူမ်ိဳးေရး၊ဘာသာေရး ပဋိပကၡအသြင္ေဆာင္လာနိုင္တာေၾကာင့္ ၄င္းလထုတ္မဂၢဇင္းကို နိုင္ငံထဲမျပန္႔နွံ႔ေစရန္ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ ခဲ့ရပါတယ္။ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာနကလည္း အေလးအနက္ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း သေဘာထားထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

မီဒီယာ အဖြဲ႔(သမား)ေတြ ဘက္လိုက္ျပီဆိုရင္ မီးေလာင္ရာေလပင့္၊ မီးေလာင္ရာဆီေလာင္း ျပႆနာေတြပိုၾကီးထြားလာ တတ္ပါတယ္။ေျပာဖန္မ်ားေတာ့ အမွားဟာအမွန္၊ အမွန္ဟာအမွား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ သမိုင္းလိမ္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးဟာလည္း မီဒီယာအားကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ အသံုးခ်ျပီး ကမာၻ႔လူထုၾကီးကို လိမ္သြားတာပါ။

UN, NGO, မီဒီယာသမားေတြမွာလည္း သမိုင္းမွန္၊ ျဖစ္ရပ္မွန္ကို မသိတဲ့လူလည္းရွိနိုင္တယ္။ သိသိနဲ႔ ၾကံရာပါေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိနိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုဘဲရွိရွိ ငိုျပသူကိုေတာ့ သနားတတ္ၾကပါတယ္။OIC နိုင္ငံေတြ၊ ဘဂၤလီပညာတတ္ေတြဟာ UN၊ NGO၊ မီဒီယာသမားေတြ၊ လူ႔အခြင့္ေရးသမားေတြ ဘာကိုၾကိဳက္တတ္တယ္။ ဘယ္လိုေပါင္းသင္းဆက္ဆံရယမယ္။ ဘယ္လိုအသံုးခ်ရမယ္ဆိုတာေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္ထားတယ္။ ဒါကိုသိျမင္လာၾက တဲ့ ရခိုင့္မ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ရဟန္းပညာရွိ/လူပညာရွိမ်ား၊ လူမွဳအဖြဲ႔အစည္းမ်ားဟာ UN၊ NGO၊ သတင္းသမားေတြ၊ သတင္းဌါနေတြ၊ နိုင္ငံတကာနိုင္ငံေရးၾသဇာရွိသူေတြ၊ သမိုင္းပညာရွင္ေတြဆီ သမိုင္းမွန္၊ ျဖစ္ရပ္မွန္ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ သမိုင္းအေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္လံုလံုနဲ႔ တင္ျပ၊ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။

နိုင္ငံေတာ္ပိုင္းကလည္း သမိုင္းမွန္ေတြဖက္က ရပ္တည္ေက်ညာ ခဲ့ရပါတယ္။လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ရခိုင့္အနာဂတ္ရခိုင္ပဋိပကၡမျဖစ္မီ စစ္တမ္းထုတ္ထားခ်က္အရျမန္မာနိုင္ငံမွာ အဆင္းရဲဆံုးျပည္နယ္(၂) ခုရွိတယ္။ ခ်င္းကပထမ၊ ရခိုင္ကဒုတိယ။

ခုစစ္တမ္းေကာက္ၾကည့္ရင္ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳပထမဆုကို ပူးတြဲရေနေလာက္ျပီထင္ပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းရွာပါး၊စီးပြါးေရးၾကပ္တည္းမွဳေၾကာင့္ ေရွြ႕ေျပာင္းလုပ္သား အလြန္မ်ားလာပါတယ္။

ျပည္တြင္းမွာဆို ရန္ကုန္နဲ႔ဖါးကန္႔ဖက္ကို ေရွြ႕ေျပာင္းၾကတယ္။ျပည္ပဆို ထိုင္းနဲ႔မေလးအမ်ားဆံုးပါဘဲ။ အခ်ိဳ႕ေက်းရြာေတြဆိုမိန္႔မ၊ ကေလး၊ သက္ၾကီးေတြဘဲက်န္တယ္။ သန္မာတဲ့မိန္းကေလးေတြပါမက်န္ေနရပ္စြန္႔ခြါ အလုပ္သြားလုပ္ၾကပါတယ္။ ရပ္ရြာလံုျခံဳေရး၊ သာေရး၊ နာေရး ကိစၥေတြမွာ အခတ္ၾကံဳေနရပါျပီ။

ေရွြ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားတာေၾကာင့္ ေဒသတြင္းအပ်ိဳ၊ လူပ်ိဳ အိမ္ေထာင္ျပဳနွံဳး က်ဆင္းလာပါတယ္။ စီးပြားေရးၾကပ္တည္းမွဳေၾကာင့္အပ်ိဳၾကီး၊ လူပ်ိဳၾကီးမ်ားလာတယ္။
အိမ္ေထာင္ရွိသူေတြမွာလည္း သားသမီးနွစ္ေယာက္၊သံုးေယာက္ထက္ ပိုမယူၾကေတာ့ပါဘူး။

၁၉၄၂-ခုမတိုင္မွီက ေမာင္ေတာမွာ တိုင္းရင္းသားေက်းရြာ(၁၉၅) ရြာရွိခဲ့တယ္။ ဘူးသီးေတာင္မွာ ေက်းရြာအုပ္စု(၆၇) စု၊ ေက်းရြာေပါင္း(၃၂၄) ရြာရွိခဲ့တယ္။ယခုသြားၾကည့္လိုက္ၾကစမ္းပါ။တိုင္းရင္းသားေက်းရြာေတြ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရေနျပီ။ ရြာနာမည္ေတြက ရခိုင္အမည္။ ေနတဲ့လူေတြက်ေတာ့ အကုန္လံုးဘဂၤလီေတြျဖစ္သြားျပီ။

ဒီျမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ရဓါတ္ေတာ္ (၂၆) ဆူရွိခဲ့ ပါတယ္။
ခုဘယ္ေနရာရွိတယ္ ဆိုတာမသိၾကေတာ့ဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္္(၁၇) ျမိဳ႔နယ္မွာ သူတို႔မရိွတဲ့ျမိဳ႔နယ္ မရွိသေလာက္ပါဘဲ။ အမ္း၊ ေတာင္ကုတ္၊ မာန္ေအာင္ေလာက္ဘဲက်န္ပါတယ္။

၁၉၄၂- ခု လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡဟာ ဘဂၤလားမွာလူဦးေရေပါက္ကြဲမွဳကအေျခခံတာပါ။ အဆမတန္လူဦးေရမ်ားေတာ့ ဘ၀ရွင္သန္ေရးအတြက္ အခတ္အခဲေတာ္ေတာ္ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္ ဘဂၤလီ ေတြရခိုင္ဖက္ကို လြင့္စင္လာၾကတာပါ။ ဒီအေၾကာင္းေျပာရင္ေတာ့ ဆံုးမွာမဟုတ္ပါဘူး။

ခုလည္းဒီလိုပါဘဲ။ ဘဂၤလီမြတ္ဆလင္ ေတြကို တျခားတုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြကိုသြားလာခြင့္မျပဳေတာ့ သူတို႔ေနလို႔ရေနတဲ့ ရခိုင္ဖက္မွာဘဲ လူ ေတြကို ထုတ္လုပ္ၾကတာပါ။
မိသားတစ္စု (၈၂) ဦးထိ ထုပ္လုပ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါကိုရခိုင္ေတြက မၾကိဳက္ပါဘူး။ လက္မခံနိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ဒီအထဲ စနစ္၊ မူ၊ ၀ါဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအမွားေတြေၾကာင့္ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ေတြ ဟာ စီးပြါးေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ဥစၥာဓနပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊လယ္ယာေျမပိုင္ ဆိုင္ခြင့္ေတြ ပိုရလာၾကပါတယ္။ လူဟာျပည့္စံုလာရင္ ပလွြား၊ ေမာက္မာ လာတတ္ၾကတယ္။ဒါကို ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြက ဘယ္လိုမွ ခံစားလို႔ မရ ၾကေတာ့ပါဘူး။ နိုင္ငံအႏွံ႔ျဖစ္သြာတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဒါေတြပါဘဲ။

ရခိုင္ ႔ျပည္နယ္ မွာ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္လူဦးေရေပါက္ကြဲမွဳကိုမထိမ္းခ်ဳပ္နိုင္ဘူးဆိုရင္ ရခိုင္ျပည္ရဲ့အနာဂတ္မလွနိုင္ပါဘူး။ရခိုင့္အနာဂတ္မလွလို႔ ရခိုင္က်ဆံုးသြားျပီဆိုရင္တျခားတိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္လည္း မလွနိုင္ေတာ့ဘူး။ခုလည္းရခိုင္မွာ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္လူဦးေရအယမ္းေပါက္ကြဲမွဳျဖစ္တယ္။
ရန္ကုန္မသက္သာဘူး။ ယခင္ကထက္ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ အဆမတန္ပိုမ်ားလာတာေတြ႔ေနရပါျပီ။

စစ္ေဆးၾကည့္ရင္ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ ေတြ တရား၀င္ေရာ၊ မ၀င္ဘဲေရာ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ေရာက္လာၾကတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။

တရား၀င္နိုင္ငံသားကဒ္ကိုင္ေဆာင္ ေရာက္လာၾကသူေတြဟာ ကမန္လမ္းေၾကာင့္မွ ၀င္ေရာက္လာသူေတြ ျဖစ္ပါ လိမ့္မည္။ တရားမ၀င္ေရာက္လာသူေတြဟာလည္း ရန္ကုန္ေရာက္မွနိုင္ငံသားျဖစ္သြားသူေတြ အမ်ားၾကီးရွိနိဳင္ပါတယ္။ဒါေတြဟာ ရခိုင္ မွာ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္လူဦးေရေပါက္ကြဲမွဳ၊ ပဋိပကၡျဖစ္မွဳေတြေၾကာင့္ ေရၾကည္၊ျမက္နဳရာကိုရွာရင္း ေရာက္လာၾကသူေတြျဖစ္ပါတယ္။

ဒီ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ လူဦးေရေပါက္ဖြါးမွဳကို ဥပေဒနဲ႔တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ မတားျမစ္ဘူးဆိုရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုတာဟာ အမည္သာက်န္ျပီး ရခိုင္တိုင္း ရင္းသားေတြမရွိ၊ ေနလို႔မရတဲ့ ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ျပည္နယ္ေပ်ာက္သြားပါမယ္ ၊ ဒါကို လူမ်ိဳ၍ လူမ်ိဳးေပ်ာက္သည္လို ့ နိဳင္ငံေရးေ၀ါဟာရ တစ္ခုလို ့ ေျပာၾကပါတယ္ ။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာရခိုင္ေတြမရွိ၊ ေနလို႔မရေတာ့ဘူးဆိုရင္ရခိုင္တို႔တန္ ဘိုးထား၊ ျမတ္နိဳး၊ကိုးကြယ္၊ ထိမ္းသိမ္း၊ ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ေစတီပုထိုး သမိုင္းအေမြအနွစ္ေတြလည္း
ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါလိမ့္မည္။

ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ ေတြ သားသမီး(၂) ေယာက္ထက္ ပိုမယူရ၊ဥပေဒဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္တယ္ဆိုရင္ ရခိုင္ေတြတန္ဘိုးထား၊ ျမတ္နိဳးတဲ့ ေစတီ၊ ပုထိုးေပါတဲ့ လျခမ္းေျမကိုအပဲ့အေပ်ာက္ ခံၾကမွာလား။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ရဲ့ အနာဂတ္အေရး၊ နိုင္ငံလံုျခံဳေရး၊ တိုင္းရင္းသား/နိုင္ငံ ဘ၀ လံုျခံဳေရး၊ တိုင္းရင္းသား/နိုင္ငံတို႔ အက်ိဳးစီးပါြးထက္
ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္လူ႔အခြင့္အေရးက ပိုအေရးၾကီးေနလား။ေမးစရာေတြျဖစ္ေနပါျပီ။

ဒီ ဘဂၤလီ မြတ္ဆလင္ ေတြ သားသမီး(၂) ေယာက္ထက္ ပိုမယူရ၊ ဥပေဒဟာဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာမွာမဟုတ္ဘူး၊ ရခိုင္တစ္ျပည္နယ္္လံုးမွာ ျပဌာန္းသင့္ပါတယ္။ လိုအပ္လာရင္တနိုင္ငံလံုးမွာ ျပဌါန္းသင့္တယ္။

လူကိုလူသားအျမင္နဲ႔ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူ႔က်င့္၀တ္၊လူ႔အသိ၊ လူ႔ဂုဏ္၊ လူ႔သိကၡာ ရွိ/မရွိ ဆန္းစစ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ဒီလိုဆန္းစစ္ခ်င္ၾကတယ္ဆိုရင္ တိုက္ပံုပင္နီ၊ ကခ်င္ပုဆိုး၊သနပ္ခါးေဘးက်ားရိုက္၊ ဘီးစပတ္ေခါင္းတင္၊ ေယာဂီတံဘက္လည္ပတ္၊ နံနက္/ညေန ဘုရား၀တ္ျပဳ၊ ေၾကးစည္တီး အမွ်အတန္းေ၀ျပီး အလယ္သံေက်ာ္(၁၀) ရက္ေလာက္ ေနၾကည့္လွည့္စမ္းၾကပါ။

ေျပာရရင္ေတာ့ အေမရယ္ ၊ အေမနဲ ့ အေမသမီးမ်ားတို ့ၾကည့္လွည့္ေပးစမ္းပါလို ့ ေျပာရရင္မလြန္ဘူးလို ့ ထင္ပါတယ္ ။

ထက္ခိုင္(သာေကတ)