ေျခေလးေခ်ာင္း စစ္သည္ေတာ္မ်ား

အေမရိကန္ ဆင္ႏႊဲခဲ့သမွ်ေသာ စစ္ပဲြမ်ား တြင္ အခက္ခဲဆုံးဟု သတ္မွတ္ေနၾကသည့္ အာဖဂန္စစ္ပဲြ၏ သဘာဝသည္ မ်ားစြာ ေျပာင္းလဲလာေနသည္။ ေခတ္အမီဆုံး၊ အစြမ္းအထက္ဆုံး လက္နက္မ်ားကို အသုံးျပဳေစကာမူ  စစ္ပဲြကို အဆုံးမ သတ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနရသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အေမရိကန္ပင္တာဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္သည္ နည္းဗ်ဴဟာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေျပာင္းလဲ အသုံးျပဳေနရ သည္။ လက္လုပ္ဗုံးရွာေဖြေသာ စက္႐ုပ္၊ ေမာင္းသူမဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ တိုက္ခိုက္ေရးေလယာဥ္ စသျဖင့္ နည္းပညာအသစ္ မ်ားကို ထပ္တိုးအသုံးျပဳေသာ္လည္း စစ္ပဲြမွာ ဆုံးစမထင္။ အာဖဂန္ စစ္ပဲြတြင္ ယခုအခါ ထပ္တိုးအသုံးျပဳေသာ နည္းဗ်ဴဟာသည္ နည္းပညာႏွင့္ မပတ္သက္။

ထိုနည္းဗ်ဴဟာမွာ စစ္ေခြးမ်ားျဖစ္သည္။ စစ္ေခြးမ်ားကိုေရွးပေဝသဏီ စစ္ပဲြမ်ားကတည္းက အသုံး ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အာဖဂန္စစ္ပဲြ တြင္ စစ္ေခြးမ်ားသည္ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ အံဝင္ခြင္က် အျဖစ္ဆုံးဟု စစ္ေရးပါ ရဂူမ်ားက ဆိုသည္။ ၂ဝဝ၁ ခုတြင္ အာဖဂန္တြင္ ရွိေနေသာ စစ္ေခြးအေရအတြက္မွာ ၁၃ဝဝ ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခါ အေကာင္ေရ ၂၈ဝဝ ရွိေနသည္။ အေရ အတြက္ ႏွစ္ဆေက်ာ္ တိုးလာျခင္းျဖစ္သည္။ အမ်ားစုမွာ ဂ်ာမန္ရွက္ပတ္အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ၾကသည္။ စႏိုက္ပါေသနတ္သမားမ်ား ကို ေျခရာခံေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ေျမျမႇဳပ္ဗုံးရွာေဖြျခင္းႏွင့္ အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳတင္သိျမင္ျခင္းတို႕တြင္ စစ္ေခြးမ်ားသည္ ၿပိဳင္ဘက္မရွိ အစြမ္းထက္ၾကသည္။ လူသည္ လည္းေကာင္း၊ စက္႐ုပ္သည္ လည္းေကာင္း၊ နည္းပညာသည္ လည္း ေကာင္း ဤေနရာတြင္ စစ္ေခြးမ်ားကို မယွဥ္ႏိုင္ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပက္ထေရယပ္စ္ (ယခုအခါ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္သြားၿပီျဖစ္ေသာ) က ေျပာသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စစ္ေခြးမ်ားကို အာဖဂန္စစ္ပဲြတြင္ ပိုမိုအသုံးျပဳရန္ အား ေပးတိုက္တြန္းခဲ့သည္။

အေမရိကန္စစ္တပ္သည္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႕တြင္  စစ္ေခြးတပ္ဖဲြ႕ကို စတင္ဖဲြ႕စည္းသည္။ ယခု အခါ ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္တိုင္း မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႕တြင္ စစ္မႈထမ္းေဟာင္း စစ္ေခြးမ်ားေန႕ကို ပုဂၢလိက ေခြးခ်စ္သူမ်ား အသင္းအခ်ိဳ႕က ႀကီးမွဴးက်င္းပလ်က္ရွိသည္။  ထိုေန႕အား အစိုးရကတရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳေပးရန္ ယင္းအသင္းမ်ားက ကြန္ဂရက္ အမတ္မင္း မ်ားကို တိုက္တြန္းႀကိဳးပမ္းလ်က္ရွိသည္။

ဗီယက္နမ္စစ္ပဲြတြင္ စစ္ေခြးေလးေထာင္ေက်ာ္ကို အေမရိ ကန္ စစ္တပ္က အသုံးျပဳခဲ့သည္။ ဗီယက္ေကာင္း ေျပာက္က်ားမ်ား
ခိုေအာင္းေနသည့္ လုိဏ္ေခါင္းမ်ားကို ရွာေဖြျခင္း၊ ေထာင္ေခ်ာက္မ်ားကို ရွာေဖြျခင္း၊ မိုင္းရွာျခင္းတို႕တြင္ စစ္ေခြးမ်ားသည္ မ်ားစြာအသုံး တည့္လွသည္။ ဗီယက္နမ္တြင္ စစ္ေခြးမ်ားသည္ အေမရိကန္စစ္သား တစ္ေသာင္းေက်ာ္၏ အသက္ကို ကယ္တင္ေပးခဲ့သည္ဟု ခန္႕မွန္းရသည္။

အာဖဂန္တြင္ ေမာ္ေတာ္ ယာဥ္မ်ားကို ရွာေဖြရသည့္ တာဝန္ယူရေသာ ေခြးထိန္းတပ္ၾကပ္ႀကီး သည္ ေလးႏွစ္သား ဂ်ာမန္ရွက္ ပတ္ႏြယ္ ရွာေဖြေရးေခြးႏွင့္အတူ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရသည္။ ေခြး၏အမည္မွာ ေဒါရန္း ျဖစ္သည္။ တပ္ၾကပ္ႀကီးက ''ေခြးကို ျမင္ တာနဲ႕ မေကာင္းတာ ႀကံစည္ေနတဲ့ လူေတြက ေနာက္တြန္႕သြားတယ္။ ေဒါရန္းရဲ႕ ဒသမ ၄၅ က်ည္ဆံ အရြယ္ရွိတဲ့ သြား ၄၂ ေခ်ာင္းနဲ႕ ကိုက္လိုက္တဲ့အခါ တစ္လက္မ ပတ္လည္မွာ ဖိအား ေပါင္ ၃၅ဝ ကေန ၄ဝဝ အထိရွိတယ္။ အကိုက္ခံရရင္ မသက္သာဘူး'' ဟု ေျပာသည္။

စစ္ေခြးမ်ားသည္ အာဖ ဂန္စစ္ေျမျပင္တြင္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ၿပီး အေမရိကန္တြင္ ေခတၱ ျပန္နားကာ အာဖဂန္သို႕ အႀကိမ္ ႀကိမ္ျပန္လာၿပီး တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ၾကရသည္။ သူတို႕သည္ လူသားမ်ားကဲ့သို႕ တာဝန္ကိုညည္းညဴျခင္းမရွိ။ စစ္ေခြးအမ်ား အျပားသည္ အာဖဂန္စစ္ေျမျပင္တြင္ က်ဆုံးခဲ့ရသည္။ စစ္ေျမျပင္တြင္ က်ဆုံးသြားေသာ စစ္ေခြးမ်ားႏွင့္ စြမ္းစြမ္းတမံ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေသာ စစ္ေခြးမ်ားအား ဆုတံဆိပ္ ခ်ီးျမႇင့္ေပးရန္ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္ အေျခစိုက္ စစ္ေခြးမ်ားအသင္းက စည္း႐ုံး လႈပ္ရွားေနသည္။ ဆုတံဆိပ္မ်ားသည္ လူသားမ်ားကိုသာ အပ္ႏွင္း ႏိုင္သည္ဟု ပင္တာဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္က ဆိုသျဖင့္ စစ္ေခြးမ်ား အသင္းက ၄င္းတို႕ဘာသာ  ဆုတံ ဆိပ္မ်ားကို တီထြင္ထားရွိသည္။

အေမရိကန္ ေရတပ္ အထူးတပ္ဖဲြ႕ဝင္မ်ား- Navy SEAL က ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအတြင္း ဝင္ ေရာက္လ်က္ အိုစမာဘင္လာဒင္ အား  သုတ္သင္ရွင္းလင္းစဥ္ ကိုင္ ႐ိုအမည္ရွိ စစ္ေခြးသည္ အေရးပါေသာ အခန္းမွ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ဘင္လာဒင္သည္ အံဝွက္အခန္းတြင္း ပုန္းေအာင္းေနပါက အနံ႕ခံေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္ လည္းေကာင္း၊ ရဟတ္ယာဥ္ ဆင္းသက္ၿပီးေနာက္ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းႏွင့္ ေထာင္ေခ်ာက္ ကို အနံ႕ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ႐ုတ္႐ုတ္သဲသဲ ျဖစ္ေနေသာ အေျခအေနေၾကာင့္ လူမ်ားစု႐ုံးေရာက္ရွိ လာျခင္းကို ေျခာက္လွန္ ႕ေမာင္းထုတ္ရန္ လည္းေကာင္း၊ ဘင္လာဒင္ထြက္ေျပးပါက ေျခရာခံလိုက္ရန္ လည္းေကာင္း စစ္ေခြးကို ေခၚ ေဆာင္သြားခဲ့သည္။

စစ္ေခြးမ်ားသည္ မ်ားေသာအား ျဖင့္ ဂ်ာမန္ရွက္ပတ္ႏွင့္ ဘဲလ္ဂ်ီယန္ မာလီႏြား Belgium Malinois  အမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္သည္။ လူသားမ်ားထက္ ႏွစ္ဆျမန္ေအာင္ ေျပးႏိုင္သည္။ အနံ႕ကိုေကာင္းစြာ ခဲြျခားႏိုင္သည္။ ခံႏိုင္ရည္ရွိသည္။ လ်င္ျမန္သြက္လက္ သည္။ ခြန္ အား၊ သတၱိ၊ ပါးနပ္မႈတို႕ရွိသည္။ ရာသီဥတုဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္ရွိသည္။ ႏွစ္မိုင္ခန္႕အကြာမွ ရန္သူကို အနံ႕ခံသိရွိႏိုင္သည္။  ထို အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ စစ္ေခြးမ်ားကို တြင္က်ယ္စြာ အသုံးျပဳလာၾက သည္။ ေခြးမ်ား၏ အနံ႕ခံႏိုင္စြမ္း သည္ လူသားတို႕ထက္ အဆတစ္ ေသာင္းမွ တစ္သိန္းအထိ ပိုသည္ ဟု ဆိုသည္။

ေခ်ာက္ကမ္းပါး၊ တံတား အို၊ ၿပိဳလုဆဲဆဲ အေဆာက္အအံု မ်ားအၾကားတြင္ တပ္စု ျဖတ္သန္း ရသည့္အခါ အႏၲရာယ္ အကင္းဆုံး လမ္းေၾကာင္းကို စစ္ေခြးက ရွာေဖြ ေပးသည္။ ကင္းလွည့္တပ္စု၏ ေရွ႕ ဆုံးမွ လမ္းျပကာ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းကို ရွာေပးသည္။ လူတစ္ေယာက္ အဝတ္စ သို႕မဟုတ္ ေသြးအစအန  အနံ႕ခံလ်က္ ထိုသူအား ေျခရာခံ ေပးႏိုင္သည္။ စစ္ေခြးမ်ားအား က်ည္ကာအက်ႌ ဝတ္ဆင္ေပးေလ့ ရွိသည္။ က်ည္ဆန္၊ ဓားေျမႇာင္၊ မိုင္းအစအနမ်ား အႏၲရာယ္မွ က်ည္ကာက အကာအကြယ္ေပး သည္။

အထူးစစ္ဆင္ေရးမ်ားတြင္ စစ္ေခြး၌ မိုက္ခ႐ိုဖုန္း၊ စပီကာ တပ္ ဆင္ေပးထားျခင္းျဖင့္ ေခြးကို အေဝးမွ လွမ္းဆက္သြယ္ႏိုင္ ေအာင္ စီမံထားသည္။ ညၾကည့္ ဗီဒီယိုကင္မရာ တပ္ဆင္ေပးထား ျခင္းျဖင့္ ေခြးေရာက္ေနသည့္ ေနရာ ကို ေခြးထိန္းက သိႏိုင္သည္။ ဂ်ီပီ အက္စ္စနစ္ တပ္ဆင္ထားသည့္ အတြက္ ေခြးေပ်ာက္ဆုံးျခင္း မျဖစ္ ႏိုင္။ ေခြးတစ္ေကာင္တြင္ တပ္ဆင္ ေပးထားသည့္ အဆိုပါ အီလက္ ထရြန္နစ္ကိရိယာမ်ား၏ တန္ဖိုး မွာ ေဒၚလာ ၈၆ဝဝဝ ရွိသည္။

ကင္းေထာက္ေခြး၊ အနံ႕ ခံေခြး၊ ကင္းေစာင့္ေခြး စသည္တို႕ ကို အကုန္အက်ခံလ်က္ ေလ့က်င့္ ေပးရသည္။ ၂၄ လသားမွ ၃၆ လသားအရြယ္ ေခြးမ်ားကို စတင္ေလ့က်င့္ေပးႏိုင္သည္။ သင္တန္းကာလသည္ ရက္ေပါင္း ၆ဝ မွ ၉ဝ အထိၾကာျမင့္ သည္။ ေခြးတစ္ ေကာင္အတြက္ ေလ့က်င့္စရိတ္မွာ ေဒၚလာ ႏွစ္ေသာင္းမွ ေျခာက္ ေသာင္းအထိ ကုန္က်သည္။ ေဖာက္ခဲြေရး ပစၥည္း၊ လက္နက္ ၊ မူးယစ္ေဆး စသည္တို႕ကို မည္သို႕ ေဖာ္ထုတ္ရမည္ကို ေလ့က်င့္ေပး သည္။ ထို႕ျပင္ ေခြးထိန္းကို မည္သို႕ အကာအကြယ္ေပးရမည္၊ ရန္သူ ကို မည္သို႕ တိုက္ခိုက္ရမည္ကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးသည္။ ဗုံးရွာ ေဖြေသာ ေခြးသည္ ဗုံးဟု မသကၤာ ဖြယ္ရာ ေတြ႕ရွိသည့္အခါ ဝပ္ခ် လိုက္ၿပီး အျခားမည္သည့္ လႈပ္ရွား မႈမွ်မလုပ္ဘဲ အဆက္မျပတ္ ေဟာင္ကာ ေခြးထိန္း ကိုေခၚသည္။ မူးယစ္ရွာေဖြေသာ ေခြးမွာမူ မူးယစ္ေဆးဝါးထည့္ထားေသာ အိတ္၊ ေသတၱာ စသည္တို႕ကို ကိုက္ျဖတ္ ဆုတ္ၿဖဲပစ္ သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ မူး ယစ္ေဆးရွာေဖြရန္ ေလ့က်င့္ထား ေသာ ေခြးကို ဗုံးရွာသည့္ ေနရာ တြင္ လုံးဝမသုံးစဲြႏိုင္ေပ။

ေလ့က်င့္ၿပီးေသာ ေခြး မ်ားကို အရည္အခ်င္း စစ္ေဆးၿပီး ေအာင္လက္မွတ္ ထုတ္ေပးသည္။ စစ္ေဆးမႈေအာင္ျမင္သည့္ ေခြးမ်ား သာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရ သည္။  ေခြးမ်ားသည္ အေမရိကန္ ၏ နယ္ျခားမ်ဥ္းတစ္ေလွ်ာက္ ဆက္သြယ္ပို႕ေဆာင္ေရး ဗဟိုစခန္း မ်ား၊ ဆိပ္ကမ္း၊ စစ္စခန္း၊ ေလာင္ စာဆီေလွာင္ကန္မ်ား၊ ဓာတ္အား ေပးစက္႐ုံ စသည့္ အေရးႀကီး ေနရာမ်ားတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ လ်က္ရွိၾကသည္။ စစ္သုံးေခြးမ်ား သာမက ရဲေခြး၊ အေကာက္ခြန္ေခြး၊ နယ္ျခားေစာင့္ေခြး၊ ေထာက္ လွမ္း ေရးသုံးေခြး၊ ေလဆိပ္ေခြး၊ အက္ဖ္ ဘီအိုင္ေခြး၊ အသက္ကယ္ေခြးတို႕ သည္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း တစ္ရံမလပ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ေနၾကသည္။

စစ္ေျမျပင္တြင္ မသန္ မစြမ္းျဖစ္ရေသာ ရဲေဘာ္မ်ား နာ လန္ထစခန္းတြင္ စစ္ေခြးမ်ားသည္ လမ္းကူေလွ်ာက္ျခင္း၊ မ်က္မျမင္ ရဲေဘာ္မ်ားအား လမ္းေၾကာင္း ျပ ေပးျခင္းတို႕ျဖင့္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္လ်က္ ရွိၾကသည္။

ေခြးထိန္း ေရြးခ်ယ္ရာ တြင္ အရည္အခ်င္းသတ္မွတ္ခ်က္ ရွိသည္။ အနည္းဆုံး တပ္ၾကပ္ အဆင့္ ရွိရမည္။ လုံၿခဳံေရးဌာန တြင္ အနည္းဆုံး ၃၃ လ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ဖူးရမည္။ စစ္သား ကြၽမ္းက်င္မႈ အဆင့္ ၅ ရွိရမည္။ ေခြးထိန္းအျဖစ္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ရန္ ေရြးခ်ယ္ခံရသူသည္ သင္တန္း ၁၁ ပတ္ တက္ရသည္။

စစ္ေခြးမ်ားကို ေလ့က်င့္ ေပးရသကဲ့သို႕ ေခြးထ္ိန္းစစ္သည္ မ်ားကိုလည္း ေခြးကို မည္သို႕ ခိုင္း ေစ ထိန္းသိမ္းရမည္ကို သင္ယူရ သည္။ ေခြးထိန္းမ်ားသည္ အာရီဇို နာျပည္နယ္ သင္တန္းေက်ာင္း တြင္ တက္ေရာက္သင္ၾကားၾကရ သည္။

ေခြးထိန္းသည္ ႐ုံးပိတ္ ရက္အပါအဝင္ တစ္ေန႕လွ်င္  ၁၂ နာရီမွ ၁၄ နာရီၾကာ အလုပ္လုပ္ရ သည္။ ေလ့က်င့္ျခင္း ၊ ေကြၽးေမြးျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းတို႕လုပ္ကာ ေခြး သည္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ အၿမဲအသင့္ ရွိေနေစရသည္။ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနခ်ိန္တြင္ ေခြး၏ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ပုံမွန္ရွိေနေစရန္ အေရးႀကီးသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေခြးအစာမည္မွ် စားထား သည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနရန္ လိုအပ္သည္။ ေခြးသည္ အမွားအယြင္း လုပ္မိပါက တပ္စုတစ္ခုလုံး အသက္ဆုံးႏိုင္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေခြးကို ဂ႐ုစိုက္ရသည္။ ေခြးသည္ အၿမဲလန္းဆန္း ႏိုးၾကားေနရန္ လိုအပ္သည္။ ေခြး မ်ားသည္ ေခြးထိန္းထက္ပင္ အခြင့္ အေရး ပိုရသည္ဟု ေခြးထိန္းမ်ား အၾကား ျပက္လုံးတစ္ခု ရွိသည္။

ေခြးႏွင့္ ေခြးထိန္းတို႕ အၾကား ယုံၾကည္မႈႏွင့္ ရင္းႏွီးမႈကို တည္ေဆာက္ထားရသည္။ အတူ တကြ သက္စြန္႕ဆံဖ်ား တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္းျဖင့္ ကာလၾကာ ရွည္လာသည့္အခါ စစ္ေခြးႏွင့္ ေခြး ထိန္းအၾကား သံေယာဇဥ္ ႀကီးမား လာသည္။ ေခြးကို ကယ္တင္ရန္ ႀကိဳးစားရင္း ေခြးထိန္း အသက္ဆုံး ရသည္မ်ား ရွိလာသည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ''ေခြးတစ္ေကာင္တည္း တပ္စခန္းကို ျပန္လာတာထက္စာရင္ မင္းတစ္ေယာက္တည္း ျပန္ လာရတာက ပိုေကာင္းတယ္'' ဟူ ေသာ စာတမ္းကို တပ္စခန္းတြင္ ခ်ိတ္ဆဲြထားသည္။

''ေခြးထိန္းတာဝန္က ၃ ႏွစ္ ၄ ႏွစ္သားအရြယ္ ကေလးကို ထိန္းေနရသလိုပဲ။ တစ္ေန႕တစ္မ်ိဳး မ႐ိုးရေအာင္ သူ႕ကို လုပ္ေပးေနရ တာပဲ။ ကိုယ္နဲ႕တဲြၿပီး တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ဖူးတဲ့ ေခြးကို ဘဝတစ္သက္ တာမွာ ဘယ္ေတာ့မွမေမ့ဘူး။ အၿမဲလို သတိရေနတတ္တယ္။ တကယ့္ ေသြးရင္းသားရင္းလို ျဖစ္ သြားတာ'' ဟု ေခြးထိန္းတပ္ၾကပ္ ႀကီး အီလီက ဆိုသည္။
ေရွးပေဝသဏီကတည္း က အီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႕သည္ ေခြးကို ကင္းေစာင့္ရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ တိုက္ခိုက္ေရးတြင္ လည္းေကာင္း အသုံးျပဳခဲ့သည္ကို သမိုင္း အေထာက္အထားမ်ားအရ သိရ သည္။ ဂရိစ္လူမ်ိဳးတို႕သည္လည္း ပါရွန္းတို႕ကို စစ္ဆင္ႏႊဲရာတြင္ ေခြး ကို စစ္သည္ေတာ္မ်ားအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့သည္။ အက္စ္ကီမိုမ်ား သည္ ေခြးကို စြပ္ဖားလွည္းဆဲြရာ တြင္ အသုံးျပဳသည္။ အေမရိကန္ အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ားတြင္ ေခြးကို ဝန္ တင္တိရစၧာန္အျဖစ္ ယခုထက္တိုင္ သုံးစဲြေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ဂ်ာမန္ စစ္တပ္သည္ စစ္ေျမျပင္တြင္ ဒဏ္ရာရေနေသာ ဂ်ာမန္စစ္သားမ်ားကို ရွာေဖြရာ တြင္ ေခြးကို အသုံးျပဳသည္။ ေခြး ကိုယ္ေပၚတြင္ ေရႏွင့္ ဘရန္ဒီ ပုလင္းမ်ားကို ထုပ္ပိုးေပးထားၿပီး ေတာထဲေတာင္ထဲတြင္ ဒဏ္ရာရ ေနသူမ်ားထံ ေစလႊတ္သည္။ အကူ အညီေပးမည့္ သူနာျပဳတပ္ဖဲြ႕ ေရာက္မလာမီ ဒဏ္ရာ ရေနသူမ်ား သက္သာစိမ့္ေသာငွာ စီစဥ္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ၏ ကယ္ဆယ္ေရးေခြးမ်ားသည္ ကမၻာ ေက်ာ္ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း ေခြးမ်ား ျဖစ္သည္။ ငလ်င္၊ မုန္တိုင္း၊ ေတာင္ၿပိဳ စသည့္ သဘာဝေဘး ဒုကၡက်ေရာက္ၿပီး ပိတ္မိေနသူမ်ား၊ ဒဏ္ရာ ရေနသူမ်ားကို ဆြစ္ေခြး မ်ားက ရွာေဖြေပးသည္။ ေတာနက္ ထဲတြင္ ဒဏ္ရာျဖင့္ လဲေနသူမ်ား ကို ေခြးက ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိသည့္ အခါ ဒဏ္ရာရသူထံမွ ဦးထုပ္၊ လက္ေမာင္းတံဆိပ္၊ ပခုံးတံဆိပ္ စသည့္ အမွတ္အသားတစ္ခုခုကို ရယူလ်က္ တပ္စခန္းသို႕ ျပန္လာ သည္။ ၄င္းယူလာေသာ အမွတ္ အသားကို ၾကည့္လ်က္ ဒဏ္ရာရ ေနသူသည္ ရန္သူႏွင့္ မိမိရဲေဘာ္ ကို ခဲြျခားႏိုင္သည္။ ယူလာေသာ အမွတ္အသားမ်ားကို ေခြးကို ျပ လ်က္ ဒဏ္ရာရေနသူထံ လမ္းျပ ခိုင္းသည္။ ပထမ ကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ာမန္ စစ္တပ္သည္ စစ္ေခြးေပါင္း သုံးေသာင္းေက်ာ္ကို အသုံးျပဳခဲ့ သည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။

ဒုတိယ ကမၻာစစ္တြင္ စစ္ေခြး ၄ဝဝ ေက်ာ္ကို ေလ့က်င့္ၿပီး အေမရိကန္က ျပင္သစ္သို႕ ေပးခဲ့ သည္။ ဥေရာပ အယ္လ္ပိုင္ေတာင္ တန္းေပၚတြင္ ေခြးမ်ားအား လူမ မာတင္ လွည္းဆဲြျခင္း၊ အေျမာက္ က်ည္ဆံမ်ား သယ္ယူျခင္းတို႕ တြင္ ဝန္တင္တိရစၧာန္အျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ သည္။ အေျမာက္ဆံ သယ္ယူရာ တြင္ ေခြးသည္ လူႏွင့္လားတို႕ထက္ ပိုမို အသုံးတည့္သည္ဟု ဆိုသည္။
ေခြးကို ကာကြယ္ေရး က႑၌ တြင္က်ယ္စြာ အသုံးျပဳႏိုင္ ရန္ အေမရိကန္စစ္တပ္သည္ ေခြး တပ္ဖဲြ႕ Dogs for Defense  ကို ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ဖဲြ႕စည္းသည္။ ေခြးေလ့က်င့္သူမ်ား၊ သားေဖာက္ ေမြးျမဴသူမ်ားသည္ အရပ္သားမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။ စစ္တပ္က အရပ္ သားမ်ား ပါဝင္လာမည္ကို မလို လားသျဖင့္ ေခြးတပ္ဖဲြ႕ ဖဲြ႕စည္းေရး မွာ ၾကန္႕ၾကာေနသည္။ သို႕ေသာ္ ၁၉၄၂ ခုဇူလိုင္လတြင္ ထိုစဥ္က ကာကြယ္ေရး ဝန္ၾကီး ဟာ႐ိုလ္ စတင္ဆန္ Harold Stimson  က အမိန္႕ထုတ္လ်က္ စစ္ေထာက္ခ်ဳပ္ သည္ စစ္ေခြးမ်ားကို ေလ့က်င့္ၿပီး ကင္းေစာင့္တာဝန္သာမက အျခား ေသာ ကာကြယ္ေရးကိစၥမ်ားတြင္ အသုံးျပဳႏိုင္ေစရန္ဟု ညႊန္ၾကား သည္။ ထိုသည္မွစလ်က္ ရွာေဖြ ျခင္း၊ ကယ္ဆယ္ျခင္း၊ စုံစမ္းျခင္း၊ ကင္းလွည့္ျခင္း၊ သတင္းပို႕ျခင္း စ သည့္ အမႈကိစၥမ်ားတြင္ စစ္တပ္က ေခြးကို အသုံးျပဳလာသည္။ ကာ ကြယ္ေရးဝန္ႀကီၤး၏ ညႊန္ၾကားခ်က္ ကို တပ္ရင္းတပ္ဖဲြ႕အားလုံးက လက္ခံရရွိေသာ္လည္း အေကာင္ ေရ မည္မွ်ကို မည္သည့္ေနရာတြင္ အသုံးျပဳမည္ကို သက္ဆိုင္ရာ တပ္ ရင္းတပ္ဖဲြ႕က ဆုံးျဖတ္ရန္ျဖစ္သည္။

ေခြးတပ္ ဖဲြ႕စည္းျခင္း တြင္ အေမရိကန္ျပည္သူမ်ားက ပါဝင္ကူညီၾကသည္။ စတင္ဖဲြ႕စည္း သည့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း စစ္တပ္သို႕ လွဴဒါန္းေသာ ေခြးအေကာင္ ေလး ေသာင္းေက်ာ္ ရရွိသည္ဟု ဆို သည္။ ယင္းတို႕ အနက္မွ ၁၈ဝဝဝ သည္ ပဏာမ စစ္ေဆးျခင္းကို ေအာင္ျမင္ၾကသည္။ အေကာင္ေရ တစ္ေသာင္းသည္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ၾကရသည္။

စစ္တပ္တြင္ အသုံးျပဳႏိုင္ သည့္ ေခြးအမ်ိဳးအစား ၇ မ်ိဳးတြင္ ဂ်ာမန္ရွက္ပတ္၊ ဒိုဘာမင္၊ ဘယ္လ္ ဂ်ီယန္ သိုးေက်ာင္းေခြး၊ ကိုလီ၊ ဆိုက္ေဘးရီးယန္းေခြး၊ အက္စကီမို ေခြးႏွင့္ malamute  တို႕ ပါဝင္သည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း စြတ္စိုပူျပင္းေသာ ေဆာ္လမြန္ ကြၽန္းစုမွသည္ ေအးခဲေနေသာ အလာစကာအထိ ဥေရာပ၏ ယာ ခင္းႏွင့္ေတာေတာင္တို႕တြင္ စစ္ေခြး မ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ၾကသည္။

စစ္ဘုရင္ နပိုလီယံ၏ ကိုယ္တိုင္ေရး အတၴဳပၸတၱိတြင္ ''စစ္ ပဲြၿပီးဆုံးၿပီး စစ္တလင္းျပင္တြင္ ကြၽႏ္ုပ္ လွည့္ပတ္ၾကည့္႐ႈေနစဥ္ ေခြးမ်ားသည္ ေသဆုံးသြားၿပီျဖစ္ ေသာ သူ႕သခင္၏ ဒဏ္ရာမ်ားကို လွ်ာျဖင့္လ်က္ေပးေနသည္ကို ေတြ႕ ရသည္။ ကြၽႏ္ုပ္ ေၾကကဲြဝမ္းနည္းရ သည္။ မည္သည့္ စစ္ေျမျပင္ျမင္ ကြင္းမွ် ထိုမွ်ေလာက္ ကြၽႏ္ုပ္၏စိတ္ ကို မထိခိုက္ေစေပ'' ဟု ေရးသား ထားသည္။

အိမ္ေမြးတိရစၧာန္မ်ား အနက္ ေခြးသည္ လူႏွင့္ အရင္း ႏွီးဆုံး၊ လူ႕သေဘာကို အသိဆုံး၊ လူ႕အက်ိဳးကို သယ္ပိုးႏိုင္ဆုံး တိရစၧာန္ ျဖစ္သည္။ ေက်းလက္ မ်ားတြင္ ေနအိမ္လုံၿခဳံေရး၊ ကြၽဲ ေက်ာင္း၊ ႏြားေက်ာင္းရာတြင္ အသုံး ျပဳၾကသည္။ လူႏွင့္ ေခြးဆက္ဆံ ေရးသည္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ စတင္ခဲ့သည္ကို အေသအခ်ာ မသိရ။ သမိုင္းအေထာက္အထား အရ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ ေသာင္းတြင္ စတင္ခဲ့သည္ဟု ဆို သည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ Ardèche အာဒေရ႕ခ်္ေဒသ ဂူအတြင္း ပန္းခ်ီ ကားမ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည္။ ပုံတြင္ ေတြ႕ရေသာ ထိုစဥ္က ေခြးမ်ား သည္ ဝံပုေလြႏွင့္ ပိုတူသည္။ ယေန႕ အိမ္ေမြးတိရစၧာန္ ျဖစ္လာ မည့္ ေခြးအမ်ိဳးအႏြယ္သည္ ထိုစဥ္ က တသီးတျခား ကမၻာ႕တစ္ေနရာ တြင္ ေပါက္ဖြားရွင္သန္ေနခဲ့ဟန္ တူသည္။ အိမ္ေမြးတိရိစၧာန္အျဖစ္ စတင္ေမြးျမဴခံရၿပီး လူမ်ား ေျပာင္း ေရႊ႕အေျခစိုက္ရာသို႕ အတူလိုက္ပါ ရင္းအျခားမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ေရာယွက္ခဲ့ သည္။ ယင္းသို႕ျဖင့္ ဝံပုေလြ ႐ုပ္ သဏၭာန္ ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ရ သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။ ေခြးမ်ား၏ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ဒီအန္ေအ၏ ၉၉ ဒသမ ၆  ရာႏႈန္းသည္ ဝံပုေလြ ႏွင့္ ထပ္တူက်သည္။ လူ၏ ဒီအန္ ေအသည္ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္ဝံ၏ ဒီ အန္ေအႏွင့္ တူညီမႈသည္ ၉၆ ရာ ႏႈန္းသာရွိသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေခြး ႏွင့္ ဝံပုေလြတို႕ဗီဇ နီးစပ္မႈသည္ လူႏွင့္ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္ဝံတို႕ အၾကား နီးစပ္မႈထက္ ပိုမိုသည္။

မည္သို႕ပင္ေလ့က်င့္ေပး သည္ ျဖစ္ေစ ဝံပုေလြသည္ ေခြး၏ အက်င့္စ႐ိုက္ႏွင့္ နီးစပ္မလာေပ။ ေခြးသည္ လူ႕အလိုကိုသိသည္။ လူ က ခ်စ္ခင္လာေစရန္ ပ်ဴပ်ဴငွာငွာ ဆက္ဆံတတ္သည္။  ႏွစ္ႏွစ္သား အရြယ္ ကေလးငယ္ နားလည္ သည့္ စကားလုံး အေရအတြက္ကို အခ်ိဳ႕ေခြးမ်ားအား သင္ၾကားေပး ႏိုင္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ စိတ္ ခံစားမႈတြင္ ေခြးမ်ားသည္ လူထက္ ခြင္က်ဥ္းသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ေခြးမ်ားသည္ အခ်ိန္ကုန္ဆုံးမႈကို သိပ္ သတိမထားမိၾက။ ထို႕ေၾကာင့္ သူတို႕သည္ ပကတိ ပစၥဳပၸန္တြင္ သာ ေနေနၾကသည္။ ပစၥဳပၸန္၏ အက်ဥ္းသားမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။ ေခြးမ်ားသည္ ေနာင္တရျခင္း၊ မနာ လိုဝန္တို ျဖစ္တတ္သည္ဟု ေခြးရွင္ မ်ားက ယူဆၾကသည္။ ထိုအယူ အဆသည္ မမွန္ဟု မႏုႆဇီဝေဗ ဒပညာရွင္-Anthrozoologist မ်ားက ဆိုသည္။ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း၊ စိုးရိမ္ျခင္းတို႕ကို ေခြးမ်ားသည္ ခံစားမႈ ရွိႏိုင္ေသာ္ လည္း ထိုခံစားမႈမ်ားသည္ အခိုက္ အတန္႕မွ်သာ ျဖစ္သည္ဟု ဆို သည္။

ေခြးမ်ားကို စစ္ေျမျပင္ တြင္ အသုံးျပဳမႈ တိုးတက္မ်ားျပား လာသည့္အေလွ်ာက္ စစ္ေျမျပင္ တြင္ ေခြးက်ဆုံးမႈႏွင့္ ဒဏ္ရာရမႈ မ်ား ရွိလာသည္။ စစ္ျပန္ေခြးမ်ား တြင္ စိတ္ဓာတ္ ေခ်ာက္ခ်ားပ်က္ ျပားမႈ- Post-traumatic stress disorder-PTSD   ေတြ႕လာရသည္။ ေပါက္ကဲြမႈကို ႀကဳံေတြ႕ရသည့္အခါ စစ္ေခြးသည္ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ား သြားတတ္သည္။ေနာက္တစ္ၾကိမ္ တာဝန္မထမ္းေဆာင္လိုေတာ့။ ယင္းသို႕ စိတ္ဒဏ္ရာ ရသြားသည့္ စစ္ေခြးသည္  ေနာက္တစ္ႀကိမ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ ျပင္ဆင္ သည့္အခါတြင္မွ သိရသည္။ ေခြး ထိန္းကို ျပန္ကိုက္ျခင္း၊ တစ္ေနရာ တြင္ သြားေရာက္ပုန္းေအာင္းျခင္း၊ ေခြးထိန္းေနာက္တြင္ အၿမီးကုပ္ကာ ဝပ္ေနျခင္းတို႕သည္ ေရာဂါလကၡ ဏာမ်ား ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ ေရာ ဂါလကၡဏာမ်ား ေတြ႕ရသည့္အခါ ထိုေခြးကို ျပန္လည္ေလ့က်င့္ အသုံး ျပဳႏိုင္ျခင္း ရွိ-မရွိကို ေလ့လာသုံး သပ္ရသည္။ ဆက္လက္အသုံးမျပဳ နိုင္ေတာ့ဟုဆိုပါက ယင္းေခြးကို အၿငိမ္းစားေပးရသည္။

ေပါက္ကဲြမႈ စိတ္ဒဏ္ရာ ကို စစ္သားမ်ား ခံစားရသကဲ့သို႕ စစ္ေခြးမ်ားလည္း ခံစားၾကရသည္။ အခ်ိဳ႕စစ္ေခြးမ်ားသည္ ေပါက္ကဲြမႈ မ်ားစြာကို ႀကဳံေတြ႕ရေသာ္လည္း တုန္လႈပ္မႈမရွိ။ စိတ္ဒဏ္ရာေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေခြးမ်ားမွာ ျပန္လည္ေလ့ က်င့္သင္ၾကားမႈကို ခံယူၾကရ သည္။ အခ်ိဳ႕ စစ္ေခြးမ်ားမွာမူ စစ္ ေျမျပင္သို႕ ျပန္ေခၚလာ၍ မရ ေတာ့။ ကိုယ္ခႏၶာတြင္ ဒဏ္ရာရ ေသာ ေခြးမ်ားကို ေရွ႕တန္း တိရစၧာန္ေဆး႐ုံတြင္ ကုသမႈ ခံယူ ေစသည္။ ဒဏ္ရာျပင္းထန္ေသာ ေခြးမ်ားကိုမူ တကၠဆပ္ ေလတပ္ စခန္းရွိ စစ္ေခြးေဆး႐ုံ Military Working Dog Hospital at Lackland Air Force Base သို႕ ပို႕ကာ ကုသရသည္။ စိုးရိမ္ဖြယ္ အေျခအေနရွိေသာ ေခြးမ်ားကို ဂ်ာမဏီရွိ အထူးကု ေခြးေဆး႐ုံသို႕ ပို႕ရသည္။

ကုသၿပီးေနာက္ ဆက္ လက္ကုသရန္ လိုအပ္ေသာ စစ္ ေခြးမ်ားကို လက္လန္ ေလတပ္ စခန္း စစ္ေခြး နာလန္ထစခန္း- Lackland Air Force Base  သို႕ ေပးပို႕သည္။ ထိုစခန္းသည္ အေမ ရိကန္စစ္တပ္၏ တစ္ခုတည္းေသာ စစ္ေခြး နာလန္ထစခန္း ျဖစ္သည္။ ထိုေဆး႐ုံတြင္ ေခြးမ်ား၏ က်န္းမာ ေရး ပုံမွန္စစ္ေဆးျခင္းမွအစ သြား သန္႕ရွင္းေရးအထိ ေဆာင္ရြက္ေပး လ်က္ရွိသည္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ ေခြး အေကာင္ ၉ဝဝ ခန္႕ ေဆး႐ုံတြင္ တက္ေရာက္ကုသမႈ ခံယူေနသည္။ ေခြးေဆး႐ံုကို ၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ေဒၚလာ ၁၃ သန္းတန္ ေဆး႐ုံသစ္ကို ဖြင့္ လွစ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဆး႐ုံတြင္ ေခြးမ်ားကို သာ ကုသေပး သည္။ ေနာက္ဆုံးေပၚ နည္းပညာ မ်ားကို အသုံးျပဳ ကုသေပးလ်က္ ရွိသည္။

ယခင္ကဆိုလွ်င္ စစ္ တပ္တာဝန္မ်ားကို မထမ္းေဆာင္ ႏိုင္ေတာ့သည့္ စစ္ေခြးမ်ားကို ေလ့ က်င့္ေရးေက်ာင္းသို႕ ျပန္လည္ေပး ပို႕ၿပီး ေခြးထိန္းမ်ား ေလ့က်င့္ရာ တြင္ အသုံးျပဳသည္။ အေကာက္ ခြန္၊ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွိမ္နင္းေရး ေအဂ်င္စီ၊ ေလဆိပ္ႏွင့္ အေဆာက္ အဦ လုံၿခဳံေရး စသည္တို႕က အလို ရွိပါက ထိုဌာနမ်ားသို႕ ေပးသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ သုံးႏွစ္က ကြန္ဂရက္မွ ဥပေဒၾကမ္း-Roby Bill  ကို အတည္ျပဳလ်က္ စစ္ေခြး မ်ား အၿငိမ္းစားယူရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့ သည္။ စစ္ေခြးမ်ား အၿငိမ္းစား ယူ ရာတြင္ စစ္သားမ်ား အၿငိမ္းစားယူ သကဲ့သို႕ ေဆာင္ရြက္ရသည္။

အသက္ ၁၁ ႏွစ္ႏွင့္ ၁၂ အၾကားတြင္ စစ္ေခြးသည္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရည္ ေလ်ာ့က်လာ သည္။ ယင္းသို႕အခါတြင္ ေခြးစစ္ ေဆး႐ုံ ေဆးဘုတ္အဖဲြ႕က စစ္ေဆး ၿပီး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ မသင့္ ေတာ္ေတာ့ေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္ ေပးရသည္။ အကယ္၍ အစိုးရ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားကလည္း မလို အပ္ဟု ဆိုပါက ပုဂၢလိက ေမြးစား ရန္ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားထံသို႕ စာ ခ်ဳပ္စာတမ္းႏွင့္ လႊဲေျပာင္းေပးရ သည္။

ေအးမင္းထြန္း