မိန္းမ ေလးမ်ိဳး
(၁) ပဒုမၼိနီ မိန္းမမ်ိဳး- ခါးစည္း, ရင္က်ယ္, ေသးသြယ္ေခ်ာေမာေသာ လက္ေခ်ာင္းမ်ား, အသားျဖဴ, ကိုယ္ယနံ႔ ၾကာညိဳကဲ့သို႔ေမႊး, ရသာခ်ိဳဧ။ သံသာျမည္ေၾကြး, စကၠ၀က္ငွက္မကဲ့သို႔ သြားလာမႈ ယဥ္ေက်းျခင္း လကၡဏာမ်ားရွိ၏၊ ဆင္ကဲ့သို႔ ၾကည့္တတ္သည္ဟူ၏။(၂) သခၤနီ မိန္းမမ်ိဳး- အသားညိဳညက္, ကိုယ္ယနံ႔ကား ငရုပ္ပန္းနံ႔ ပ်ံ႔ပ်ံ႔သင္းသင္းရွိ ၏, ရသာခ်ဥ္၏၊ ဟသၤာမကဲ့သို႕ သြားလာ၏၊ လက္ေခ်ာင္းၾကီး၏၊ မ်က္ႏွာထူ လည္ကုတ္တို ရင္ၾကားေစ့ , ဆံပင္နီ ရွိတတ္သည္၊ က်ားကဲ့သို႕ ၾကည့္တတ္သည္ ဟူ၏၊၊
(၃) စိၾတနီ မိန္းမမ်ိဳး- ၀ါေရႊ၀င္းေသာ အသားေရာင္ရွိ၏၊၊ ကိုယ္ယနံ႔ကား က်င္ငယ္နံ႔ ကဲ့သို႔ရွိ၏၊ ရသာဖန္ဖန္ရွိ၏၊ ဒိန္ညင္း ငွက္ကဲ့သို႔သြားလာတတ္၏၊ က်ီးကန္းကဲ့သို႕ ၾကည့္တတ္၏၊ ရင္ကုန္း တင္က်ယ္၏, ခ်က္နက္, ဖမိုးေမြး လက္ေမြးရွည္, လက္သည္းအိမ္တို၍ ဒူးဆစ္ေအာက္ပိုင္း တိုတတ္သည္၊ ဆန္းက်ယ္စြာ ျပင္ဆင္၀တ္စားတတ္သည္ ဟူ၏၊၊
(၄) ဟတိၳနီ မိန္းမမ်ိဳး- အသားနီ ပန္းေရာင္ ကိုယ္ယနံ႔ ညႇိေဟာင္ေဟာင္အရသာ စပ္ရွားရွား။ ဆင္ကဲ့သို႕သြားျခင္းမ်ား, ယင္ေကာင္ကဲ့သို႔ ၾကည့္ျခင္းအလားရွိ၏၊ ၀မ္းျပင္း ပိုက္က်ယ္ သားျမတ္ရွည္တဲြ၍ ေခါင္းသီးၾကီး၏။ ဆံေကာက္၍ ေမးရုိးၾကီးၾကီးရွိတတ္သည္ ဟူ၏၊၊
- ေလာကီ ဣတၳိသွ်တၱရက်မ္းမွ။
မိန္းမတို႔၏ အလွဂုဏ္အဂၤါ ၆ ပါး
(၁) မျဖဴ၊(၂) မညိဳ၊
(၃) မနိမ့္၊
(၄) မျမင့္၊
(၅) မပိန္၊
(၆) မ၀၊
ဤ ၆-႒ာန ညီမ်ွစြာရွိျခင္း။
- မဟာ၀ဂၢသံယုတ္။ ႒။ ၂၅၉။
မိန္းမတို႔ အား ၅ ပါး
မာတုဂါမတို႕ မာန္တက္ေၾကာင္း အား ၅ပါး၊၊(၁) ရူပဗလ-အဆင္းအသြင္ လွျခင္း၊
(၂) ေဘာဂဗလပစၥည္း ဥစၥာ ေပါမ်ားျခင္း၊
(၃) ဉာတိဗလ-ေဆြမ်ိဳးေတာင့္ျခင္း၊
(၄) ပုတၱဗလ-သားရတနာရွိျခင္း၊
(၅) သီလဗလ-ကိုယ္က်င့္သီလရွိျခင္း။
- မွတ္ခ်က္။ ။ ဉာတိဗလ အစား ‘လိမ္မာျခင္းႏွင့္ မပ်င္းရိျခင္း ကို ထည့္၍လည္း သဠယတန၌ ေဟာေသး၏။
- သဠာယတန သံယုတ္ ။ပါ။ ၄၄၃-၄၄၆ ။႒။ ၁၂၆။
မိန္းမတို႔၏ ဆြဲငင္ဓာတ္ ၈ ပါး
ေယာက္်ား တို႕ကို စြဲမက္ေအာင္ ျပဳမူျခင္း မာယာငယ္ ဂ-ပါး ဟူျဖစ္၏။ မာယာ ၄၀-မွ။(၁) သိတံ- ခ်ိဳျပံဳးေသာ မ်က္ႏွာေပး၊
(၂) ဟာသ-ညႇင္းညႇင္း သာသာ ရယ္သံ၊
(၃) ဘယ- ေၾကာက္လန္႕ထိတ္ဟန္ျပဳ၊
(၄) လဇၨ-ရွက္ဟန္ အသြင္ျပဳ၊
(၅)မႏၶ၀ါစာ-မၾကားတၾကား ေျပာေသာစကားသံ၊
(၆) အေဒကၡဏာ-မ်က္နက္ေထာင့္ကပ္၍ ၾကည့္ျခင္းမ်ိဳး၊
(၇) ႐ုဒ-က်ဴက်ဴ ၾကာၾကာ ႐ႈိက္သံ၊ ငိုသံေပးျခင္း
(၈) ဤသံကလဟ-စကားျပန္ရရန္ မခံခ်င္စရာကို စိတ္မဆိုးေအာင္ ဆြေပး ေျပာဆိုျခင္းမ်ိဳး၊
- မာယာ ၄၀-၏ အစိတ္အပိုင္းမွ်သာ ျဖစ္သည္။
မိန္းမတို႔၏ အျပစ္ ၆ ပါး
(၁) အရပ္ရွည္လြန္းေသာ မိန္းမ၊(၂) အရပ္ပုလြန္းသူ၊
(၃) အသားျဖဴလြန္းသူ၊
(၄) အသားမည္းလြန္းသူ၊
(၅) ၀လြန္းသူ၊
(၆) ပိန္လြန္းသူ ဟူ၏၊၊
- မဟာ၀ဂၢသံယုတ္ ။႒။ ၂၅၉။
မိန္းမတို႔၏ အျပစ္ ၇ ပါး (တနည္း)
မ်ားေသာအားျဖင့္ မိန္းမတို႔မွာ ျဖစ္တတ္ေၾကာင္း ကို ဟိေတာပေဒသကဆို၏၊၊(၁) အသတ်-ေဖာက္ျပန္မွားယြင္း, မိစၧာစာရ အက်င့္မ်ိဳးကို ျပဳတတ္ျခင္း၊
(၂) သာလာသာ-မစူးစမ္းမဆင္ျခင္, အမႈကိစၥကို အေဆာတလ်င္ျပဳတတ္ျခင္း။
(၃) မာယာ-ေကာက္က်စ္မတည္၊ လိမ္လည္လွည့္ျဖား တတ္ျခင္း၊
(၄)မစၧရိယ - ၀န္တိုမိစၧာ မ်ားစြာျဖစ္တတ္ျခင္း၊
(၅) အတိလုဒၵ-တဏွာရာဂ၊ ေလာဘရမၼက္ ထက္ျမက္ဖိစီး လြန္အားၾကီးျခင္း၊
(၆) နိဂၢဳဏတြံ-ခမ္းနားၾကီးက်ယ္ေသာ ျပဳလုပ္ဖြယ္တို႕၌ ေရလည္စြာ မသိမလိမ္မာျခင္း၊
(၇) အေသာစတြံ-အတြင္းျပင္ပ ႏွစ္ဌာန၀ယ္ မစင္ၾကယ္ မသန္႕ရွင္းျခင္း။
မိန္းမတို႔၏ အျပစ္ ၉ ပါး (ေနာက္ထပ္တနည္း)
(၁)အ သစိ-မစင္ၾကယ္ျခင္း၊(၂) ဒု ဂႏၨ-မေကာင္းေသာ အနံ႕ရွိျခင္း၊
(၃) သဘီရူအအိပ္ၾကီးျခင္း၊
(၄) သ ပဋိဘယ-ေၾကာက္လန္႕တတ္ျခင္း၊
(၅) ေကာဓန-အမ်က္ထြက္လြယ္ျခင္း၊
(၆) ဥပနာဟ-ရန္ျငိဳးဖြဲ႔ တတ္ျခင္း၊
(၇) ေဃာရ၀ိသ- ရာဂထူထပ္ျခင္း၊
(၈) ဒုဇိ၀ွ-လွ်ာႏွစ္ခြရွိျခင္း၊
(၉) မိတၱဒုဗိၻ-မိတ္ပ်က္လြယ္တတ္ျခင္း။
- ပဥၥဂၤုတၱ။ ပါ။ ၂၂၇-၂၂၈-ႏွင့္ ။ဌ။ ၈၂။
မိန္းမတို႔၏ ပ်က္စီးျခင္း အေၾကာင္း ၉ ပါး
(၁) မိမိတေယာက္တည္း လွည့္လည္ သြားလာ ေနထိုင္ျခင္း၊(၂) လင္ကိုပစ္ထား မိဘေနအိမ္သြား၍ မ်ားစြာေနတတ္ျခင္း၊
(၃) လူမ်ားစြာ စည္းေ၀းေသာ အရပ္သို႔ သြားလာ ထြက္၀င္တတ္ျခင္း၊
(၄) ပြဲလမ္းသဘင္ အေပ်ာ္အရႊင္ လိုက္စားတတ္ျခင္း၊
(၅) ေယာက္်ား ပုဂၢိဳလ္တို႔ႏွင့္ ပူးကပ္ေရာ၀င္စြာ ေနတတ္ျခင္း၊
(၆) အျမဲျပဳဘြယ္ အလုပ္အကိုင္မရွိ ပ်င္းရိေနျခင္း၊
(၇) လင္ေယာက္်ား အိုမင္း၍ ကာမမႈ၌ မစြမ္းႏိုင္ျခင္း၊
(၈) လင္ေယာက္်ားႏွင့္ ၃-၄ လ ကင္း၍ ေနျခင္း၊
(၉) ၀တ္စားဘြယ္ရာ ဥစၥာခ်ိဳ႔တဲ့ျခင္း။
- ေလာကနီတိ အဖြင့္မွ။
မိန္းမတို႔ ေဖာက္ျပန္ ပ်က္စီးျခင္း အေၾကာင္းတရား ၁၃ ပါး
(၁) သ ပ႒ာန- ကိစၥတိုင္း၌ ကိုယ္တိုင္ စိုးမိုးလုပ္ကိုင္အာဏာပိုင္ ျပ႒ာန္းမႈ ရေနျခင္း၊(၂) ပိတု မႏၵိရ နိ၀သန- အဘႏွင့္သာ ၾကာျမင့္စြာ အုပ္ထိန္းခံ၍ ေနရျခင္း၊
(၃) ယာေၾတာႆ၀ အဂၤတိ- အထူးစီစဥ္ေသာ ေပ်ာ္ပြဲသဘင္တို႔၌ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲျခင္း၊
(၄) ပုရိသ သနိဓိေဂါ႒ီေယာက္်ားတို႔ႏွင့္ ၀ိုင္းဖြဲ႔ရယ္ေမာ တေသာေသာ ေနထိုင္ျခင္း၊
(၅) အ နိယမ၀ါသ- အိမ္တကာ ေလွ်ာက္လည္၍ ေနျခင္း၊
(၆) ၀ိေဒသ၀ါသ- တျမိဳ႔တရြာ တနယ္ တရပ္သို႔ အျမဲမတည္ တေယာက္တည္း လွည့္လည္ေနထိုင္ျခင္း၊
(၇) သ ကုလဋ သံသဂၢ- ေလာ္လီ ေသာသြမ္းေသာ မိန္းမရမ္းတို႔ႏွင့္ အတူ ေပါင္းသင္း ေနထိုင္ျခင္း၊
(၈) နိဇာယ ၀ုတၱိ ဗ်သန- သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ေကာင္းေသာလုပ္ငန္း၏ မၾကာခဏ ပ်က္စီးဆုတ္ယုတ္ျခင္း၊
(၉) ပတိ ၀ုဒၶက- လင္ေယာက္်ား၏ သက္ၾကီးရြင္းယို အရြယ္အိုျခင္း၊
(၁၀) ဣႆိတ- လင္ျဖစ္သူက အေခ်ာင္မယား အေျမႇာင္ထား၍ ေပ်ာ္ပါးကာေနျခင္း၊
(၁၁) ပ၀ါသန-လင္ေယာက္်ားႏွင့္ ေကြကြင္းကြဲကြာ ၾကာျမင့္စြာ ေနရျခင္း၊
(၁၂) ပါန- ေသအရက္ေသာက္ျခင္း၊
(၁၃) သုပၸ- ေယာက္်ားတပါးႏွင့္ ေပ်ာ္ပါး ေပါင္းဖက္ရသည္ဟု အိပ္မက္ခါ လြန္မင္းစြာ အိပ္ျခင္း။
- ဟိေတာပေဒသက်မ္းမွ။
ေစာင့္ေရွာက္အုပ္ထိမ္းမႈ ရွိသင့္ေသာ မိန္းမ ၂၁-မ်ိဳး
ေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းမႈ အျမဲရွိေနအပ္ေသာ မိန္းမမ်ိဳး ႏွစ္က်ိပ္တစ္ပါး (ႏွစ္ဆယ့္တစ္မ်ိဳး) ရွိ၏။(၁) သက္ရြယ္ႀကီးေသာ မိန္းမ၊ (၂) ႐ူးေသာ မိန္းမ၊ (၃) ႏူေသာ မိန္းမ၊ (၄) ကိုယ္၀န္ရွိေသာမိန္းမ၊ (၅) အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ မိန္းမ၊ (၆) ခရီးေ၀းကလာေသာ မိန္းမ၊ (၇) ၿမီ (အေၾကြး)ကိုလို၍ ခ်ဳပ္ထားေသာမိန္းမ၊ (၈) အဘ ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၉) အမိ ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၀) အဘိုး ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၁) အဘြား ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၂) အစ္မ ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၃) ညီမေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၄) ေမာင္ႀကီး ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၅) ေမာင္ငယ္ ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၆) မိႀကီးေစာင့္ေသာ မိန္းမ၊(၁၇) မိေထြးေစာင့္ေသာ မိန္းမ၊ (၁၈) ဘႀကီး ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၁၉) ဘေထြး ေစာင့္ေသာမိန္းမ၊(၂၀) ဦးရီးေစာင့္ေသာမိန္းမ၊ (၂၁) အရီးေစာင့္ေသာမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဤႏွစ္က်ိပ္ တစ္ပါးေသာ မိန္းမမ်ားအနက္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာမိန္းမကပင္ မိမိ၏ကာမကို သေဘာတူေပါင္းသင္းရန္ ေပးေသာ္လည္း အုပ္ထိန္းသူတို႔၏အခြင့္ကိုမရဘဲ ေပါင္းသင္းေသာေယာက္်ားအား ႀကီးေလးေသာအျပစ္ဒဏ္ကိုေပးရမည္ဟု မႏုက်ယ္ ဓမၼသတ္ ဆ႒မတြဲ ပုဒ္မ ၂၈-တြင္ ဆိုေလသည္။
အုပ္ထိန္းျခင္းရွိေသာ မိန္းမ ၂၀
အုပ္ထိန္းျခင္းရွိသျဖင့္ ေယာက္်ားတို႔ မသြားလာအပ္ (မက်ဳးလြန္အပ္) ေသာ မိန္းမ ၂၀-ျဖစ္သည္။(၁) မာတု ရကၡိတ- အမိအုပ္ထိန္းေသာ မိန္းမ၊ (၂) ပိတု ရကိၡတ- အဘအုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊ (၃) မာတာပိတု ရကိၡတ- မိဘ ၂-ပါးအုပ္ထိန္းေသာ မိန္းမ၊ (၄) ဘာတုရကိၡတ- ေမာင္ႀကီးေမာင္ငယ္ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊ (၅) ဘဂိနိ ရကိၡတ- အစ္မႀကီးအစ္မငယ္အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊ (၆) ဉာတိ ရကိၡတ- ေဆြမ်ိဳးအုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊ (၇) ေဂါတၱရကိၡတ- အႏြယ္တူ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊(၈) ဓမၼရကိၡတ- သီတင္းသံုးေဖၚေစာင့္ေရွာက္အုပ္ထိန္းေသမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၎ ၈-ေယာက္ေသာမိန္းမတို႔ကား သူတို႔မွာ ကံမထိုက္၊ သြားလာလြန္က်ဴးသူ ေယာက္်ားမ်ားမွာသာ ကံထိုက္သည္ဟူ၏။
(၉) သာရကၡာ- ထိမ္းျမားေၾကာင္းလမ္းၿပီးသူ 'လက္ထပ္ၿပီးသူ' လင္အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊ (၁၀) သ ပရိဒ႑ာ- မင္းတို႔ေကာက္ယူရန္သတ္မွတ္လ်က္ ဒဏ္ထားၿပီးလွ်င္ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊ (၁၁) ဓနကၠီတာ- ဥစၥာျဖင့္၀ယ္ယူလ်က္ မယားအျဖစ္ထားေသာမိန္းမ၊ (၁၂) ဆႏၵ ၀ါသိနီသေဘာတူအလိုတူ၍ ညားေနေသာမိန္းမ၊ (၁၃) ေဘာဂ ၀ါသိနီ- စည္းစိမ္ေပး၍ ေပါင္းေဖၚေသာ မိန္းမ၊ (၁၄) ပဋ၀ါသိနီ- ပုဆိုးေပး၍ ပုဆိုး တန္းတင္ျပဳ၍ေနေသာမိန္းမ၊ (၁၅) ၾသဒ ပတၱကိနီေရခြက္၌ လက္ဆံုခ်၍မိဘႏွစ္ပါး ထိန္းျမားေပးေသာမိန္းမ၊ (၁၆) ၾသဘဋ စုမၺဋာ- ေခါင္းခုကိုခ်၍ လင္မယားအျဖစ္ေနေသာ မိန္းမ၊ (၁၇) ဒါသီ စ ဘရိယာ စ- ကြ်န္လည္းျဖစ္ မယားလည္းျဖစ္ေသာ မိန္းမ၊ (၁၈) ကမၼကာရီ စ ဘရိယာ စ- အမႈလုပ္လည္းျဖစ္ မယားလည္းျဖစ္ေသာ မိန္းမ၊ (၁၉) ဓဇာ ဟဋာ- စစ္ေျမျပင္မွ ေဆာင္ယူခဲ့ေသာမိန္းမ၊ (၂၀) မုဟုတၱိကာ- တစ္ခဏၰမွ် ေပါင္းေဖၚရန္ငွားရမ္းထားေသာ ေခတၱမယားျဖစ္သူမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၎ ၁၂-ေယာက္ေသာမိန္းမမ်ားကို သြားလာလြန္က်ဴးခဲ့မူ လင္ရွိမယားျဖစ္၍ မိန္းမေရာေယာက်္ားပါ ႏွစ္ဦးစလံုး ကံထိုက္သည္ဟူ၏၊
မိန္းမတို႔ မေရာင့္ရဲႏိုင္ျခင္း တရား ၄ ပါး
- ေရႊေငြလက္၀တ္ရတနာမ်ား ပိုင္ဆိုင္၀တ္ဆင္ရျခင္းအရာ၌ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ျခင္းမရွိတတ္ၾကေပ။
ရည္ညႊန္းကိုးကား
- သုေတသနသ႐ုပ္ျပအဘိဓာန္
- ပါရာဇိကဏ္ပါဠိေတာ္အ႒ကထာဋီကာ။
- အ႒သာလိနီ အ႒ကထာ၊ မူလဋီကာ။
- မႏုက်ယ္ဓမၼသတ္။
- ေလာကီ ဣတၳိသွ်တၱရက်မ္း
- မဟာ၀ဂၢသံယုတ္ ။႒။ ၂၅၉။
- ဟိေတာပေဒသ
- ပဥၥဂၤုတၱ။ ပါ။ ၂၂၇-၂၂၈-ႏွင့္ ။ဌ။ ၈၂။
- သဠာယတန သံယုတ္ ။ပါ။ ၄၄၃-၄၄၆ ။႒။ ၁၂၆။
- ေလာကနီတိ
.jpg)
.jpg)
