ဗုဒၶဘာသာကို ကမာၻသိေအာင္ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္

စာေပပါရဂူ ဦးေရႊဇံေအာင္
--------------------------------------------------------------------


လယ္တီဆရာဘုရားသည္ ဗုဒၶစာေပမ်ားကို ပါဋိစာေပမွ ျမန္မာဘာသာသို႕ အဓိကဘာသာျပန္ေပးခဲ့သည့္ ေက်းဇူးရွင္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာစာမွ အဂၤလိပ္ဘာသာသို႕ ဘာသာျပန္ခဲ့သည္မွာ ပထမဦးဆံုး ဦးေရႊဇံေအာင္ျဖစ္သည္။

၁၈၇၁ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ (၂၀)ရက္ေန႕မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ေက်ာင္းတက္လမ္းရပ္ကြက္တြင္ (ဘ)ရာဇ၀တ္၀န္ႀကီး ဦးေရႊသာ ႏွင့္ (မိ) ေဒၚမိအျဖဴဇံတို႕မွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၈၉၂ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ၀ိဇၨာဘဲြ႕ရခဲ့သည္။ ၁၈၉၄ ခုႏွစ္မွာ လယ္၀န္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ျမန္မာ သုေတသနဂ်ာနယ္တို႕တြင္ ဗုဒၶအဘိဓမၼာမ်ားကို စတင္ ေဆာင္းပါးေရးသားခဲ့သည္။ ယင္းေခတ္တြင္ ထင္ရွားေသာ အဂၤလန္ျပည္မွ ပါဋိပညာရွင္ မစၥက္ရုိင္းေဒဗစမ္က လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးကို ေမးျမန္းေသာ ေမးခြန္ပုစ ၦာမ်ားကို ျမန္မာျပန္၍ ဆရာေတာ္ႀကီးကို တင္ျပခဲ့သည္။ လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီး ေျဖေတာ္မူေသာ အေျဖမ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာသို႕ျပန္ၿပီး လန္ဒန္ပါဋိ ေလဒီမစၥက္ရိုင္းေဒးဗစ္ထံ စာတိုက္က ေပးပို႕ၿပီး ဗုဒၶစာေပကို ကမာၻသို႕ ျပန္႕ပြါးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

၁၉၁၀ ခုႏွစ္မွာ ဦးေရႊဇံေအာင္ အဂၤလိပ္ဘာသာေရး အဘိဓမၼာသဂၤဟက်မ္းကို ထြက္ေ၀ခဲ့သည္။ လန္ဒန္ ပါဋိ ေလဒီ မစၥက္ရိုင္းေဒးဗစ္မွ ဦးေရႊဇံေအာင္ကို ေက်းဇူးတင္စကားပါးခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး၏ ဗုဒၶဒသာန ရွင္းလင္းခ်က္ကို ဥေရာပ ပညာရွင္မ်ားက နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပ ေရးသားႏိုင္ခဲ့သည့္အတြက္ ဂုဏ္ျပဳမွတ္တမ္ငးတင္ခဲ့သည္။

ဦးေရႊဇံေအာင္၏ ကထာ၀တၲဳကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ Point of Contronersy အမည္ျဖင့္ လန္ဒါ ပါဋိစာေပအသင္းႀကီးက ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထုိအခါ ဦးေရႊဇံေအာင္ကို ကမာၻသိ ဗုဒၶအဘိ ဓမၼာဆရာႀကီးအျဖစ္ ထင္ရွားလာသည္။ အဂၤလိပ္တို႕၏ အေနာက္တိုင္း အေတြးအေခၚေလာဂ်စ္က်မ္းမ်ားကို ျမန္မာျပန္ဆိုခဲ့ၿပီး တကၠိယနဒီပနီက်မ္းဟု ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ အျခားက်မ္း အမ်ားအျပားကို ေရးသားခဲ့သည္။ သူေရးသားခဲ့သည္မွာ ဗုဒၶအဘိဓမၼမ်ားကို အဓိကထား ေရးသားခဲ့သည္။

ကမာၻသိ ဦးေရႊဇံေအာင္ကို ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ စာေပပါရဂူ Doctor of Literature ဘဲြ႕ကို ေပးအပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္လည္း ဘဲြ႕မအပ္ႏွင္းမွီ (၁၀)ရက္အလို ၁၁-၅-၁၉၃၂ ရက္ေန႕တြင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေလသည္။ ဗုဒၶဘာသာကို ကမာၻသိေအာင္ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္ စာေပပါရဂူ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ဦးေရႊဇံေအာင္အား မေမ့အပ္ေပ။

ဆရာႀကီးအား ေနာင္လူတို႕ သိရေအာင္ ဂုဏ္ျပဳေရးသားတင္ျပေပးလိုက္သည္။

ရခိုင္မဂၢဇင္း၊ အမွတ္္(၂၆)မွ ထုတ္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။

ေ၀ဟင္ေအာင္ ( ၅၊ ၉၊ ၂၀၁၃ )

Wai Hun Aung မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။